PAKHUIS BRING NUWE GELEENTHEDE VIR OOS-KAAPSE BOERE
’N SITRUSPAKHUIS van R55 miljoen is onlangs in die Oos-Kaap geopen. Dit sal veral drie swart boere in staat stel om aansienlik meer van hul oes uit te voer.
Die Ripplemead-pakhuis, wat aan streng internasionale akkreditering- en sertifiseringstandaarde voldoen, het ’n Dormas- optiese sorteermasjien met vier lyne wat 20-30 ton sitrus per uur kan sorteer na gelang van die soort en grootte van die vrugte.
Mnr. Xolile Nqatha, OosKaapse LUR vir landelike ontwikkeling en grondhervorming, het op 28 Augustus die pakhuis in die munisipale distrik Ngqushwa in die OosKaap geopen.
Dié inisiatief, wat deur die Oos-Kaapse departement van landelike ontwikkeling en grondhervorming se transformasiestrategie vir landbouekonomie gefinansier is, is spesifiek van stapel gestuur om drie plaaslike swart boere – mnre. Zukile Mgadle, Hambile Nyamezeli en Khayalethu Mpahla – te ondersteun. Hulle verbou tans sitrus, waaronder suurlemoene en sagtesitrus, op 177 ha langs die Keiskammarivier in die voormalige Ciskei. Die boere, wat op grond boer wat hulle deur die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming bekom het en wat gesteun is deur die Regering se herkapitalisasie-en-ontwikkelingsprogram, kon ’n aansienlike deel van hul sitrus na lande in Europa, Noord-Amerika, Asië en die Midde-Ooste uitvoer.
Voor die voltooiing van die Ripplemead-pakhuis het die boere tot 20% van hul vrugte op Fort Beaufort en later op Patensie verpak, en die res in ’n 90 jaar oue sinkskuur op Ripplemead, Mgad-
UITVOERMARK
le se plaas. Tot 40% van die vrugte is weens oorrypheid verloor – selfs voor dit by die outydse pakskuur aangekomhet–omdatdiedrie boere moes beurte maak om te pak, wat ’n tydrowende proses in spitstyd was. Boonop het internasionale kleinhandelaars wat die hoërinkomstegroepe bedien, nie vrugte aanvaar wat in die ou pakhuis verpak is nie vanweë sertifiserings- en akkrediteringskwessies.
Volgens mnr. Spencer Johnson, groep- besturende direkteur van die sitrusuitvoerder Lona, het die nuwe pakhuis dit totaal verander. “Noudat hulle die nuwe pakhuis het, sal hul vrugte aan supermarkte wat die hoërinkomstegroepe bedien, verkoop word.”
NÓG PRODUKSIE
Volgens Mgadle sal vrugte van ’n bykomende 40 ha volwasse bome in die volgende paar jaar ’n aansienlike bydrae lewer tot groter uitvoervolumes as die 150 000 kartonhouers wat vanjaar verpak is. Nyamezeli sê ook sitrusprojekte in die plaaslike gemeenskap en die lok van boere van verder weg sal tot groter volumes vir die pakhuis bydra.
“Die drie van ons het ’n koöperasie gestig, maar ons het ook ander boere en veral die plaaslike gemeenskap aangemoedig om te plant sodat hulle hul vrugte hierheen kan stuur. Daar is ook boere wat sitrus by Fort Beaufort verbou wat hul vrugte hier wil kom pak.’’
Volgens Nqatha is die Regering daartoe verbind om swart sitrusboere in die gebied te ondersteun sodat hulle doeltreffend in die Oos-Kaapse sitrussektor kan meeding. “Dit (die Ripplemead-pakhuis) is ’n voorbeeld van iets wat ons meer moet doen. Ons het hierdie pakhuis geopen as ’n huldeblyk aan die werk wat swart boere doen. Ons vier swart uitnemendheid.”