Banke byt nie aan 30 jaar-huurpag
HUURPAGTE van 30 jaar aan opkomende boere kan té kort wees om die kommersiële banksektor te oortuig dat dit genoeg sekerheid vir ’n lening bied.
Pres. Cyril Ramaphosa het in sy herstel-en-stimulusplan vir die ekonomie aangekondig dat die Regering 30 jaar-huurpagte met sulke boere gaan sluit om hulle in staat te stel om finansiering te kry.
Mnr. Pierre Venter, hoofbestuurder van menslike nedersettings by die Bankvereniging van Suid-Afrika (Basa), sê in reaksie daarop hoewel langtermynhuurpagte ’n vorm van sekerheid bied, word die waarde van sulke sekerheid deur verskeie kwessies bepaal.
“Dit hang af of die huurpag outomaties hernu word en, indien wel, teen watter koste en met watter voorwaardes.
“Terwyl dit vir beleggers aantreklik kan wees om aan die begin van die huurpag en in die vroeë fases daarvan in infrastruktuur te belê, sal hulle dit nie teen die einde van die termyn doen nie, tensy die omstandighede gunstig is daarvoor.”
Hy sê voortgesette kapitaalbelegging in ’n eiendom is noodsaaklik om kommersiële haalbaarheid en mededingendheid te handhaaf.
“’n Huurtermyn van 30 jaar is te kort om dit aantreklik vir beleggers te maak. Die huurtermyn behoort eerder 50 jaar of langer te wees.”
TOEGANKLIK
Venter sê verder dit is belangrik dat ’n huurpag werklike regte, dus sekerheid van verblyfreg, aan die huurder bied.
“Die huurpag moet ook vrylik op die mark verhandelbaar wees en die voorwaardes vir sulke verhandeling behoort nie veeleisend te wees nie, anders sal die waarde van die sekerheid ernstig bena- deel word. Sulke huurpagte moet maklik en teen ’n lae koste verhandel kan word.”
Hy sê tensy die huurpag aan bogenoemde vereistes voldoen, sal dit die aantreklikheid daarvan as sekerheid vir die belegger én huurder benadeel.
Daar is egter nog nie genoeg inligting oor die beoogde huurpagte beskikbaar om verder kommentaar te kan lewer nie.
Hy sê ’n mens moet ook, vanuit ’n lener se oogpunt, in ag neem dat eiendom op verskillende maniere vir korttermynlenings, soos produksielenings, en langtermynlenings as sekerheid gebruik word.
“Die waarskynlikheid dat skuld terugbetaal sal word, die winsgewendheid van ’n lening en die verwagte mate van verliese wat ’n uitlener kan ly indien die lener nie sy skuld betaal nie, sal bepaal of ’n uitlener in die private sektor ’n langtermynhuurpag as genoegsame sekerheid vir ’n lening sal beskou.”