Kenner: Wat NDVI kan doen of nie
NDVI hou groot voordele vir boere in, maar daar bestaan steeds ’n wanopvatting oor presies wat dit is en hoe dit in die landbou gebruik kan word.
Wat gaan deur jou kop as jy die woord “NDVI” hoor? Is jy ’n Twyfelende Thys wat al in 2002 NDVI op jou plaas ingespan het en nou kopkrap oor of dit regtig prakties in die boerdery gebruik kan word en wat dit werklik dóén?
Of is jy ’n Verbysterde Fanie wie se eerste reaksie is: “Goeie %*$! Hoe kry hulle dit reg?”
Moenie lag nie, want dit is werklike reaksies van regte mense. Die afgelope paar jaar het ons met meer as duisend boere gesels, en Twyfelende Thys en Verbysterde Fanie som boere se indrukke oor NDVI in die landbou nogal goed op.
NDV-WAAAAT?
As jy Thys is, byt vas deur die volgende paar paragrawe, of ignoreer dit sommer heeltemal, terwyl ek aan Fanie verduidelik wat NDVI is.
In die 1970’s het wetenskaplikes ontdek ’n mens kan gewasse se groei-aktiwiteit sien deur naby-infrarooi- en rooi lig te gebruik. Hulle het dit die genormaliseerdeverskil-plantegroei-indeks (normalized difference vegetation index) genoem, maar omdat niemand die naam kan onthou nie, word dit sommer afgekort tot NDVI.
Vandag is NDVI een van die heel eerste soort kaarte waarmee ’n boer te doen sal kry as hy met satelliete of hommeltuie in die landbou werk. Kyk gerus na die NDVI-kaart van graanlande in FIGUUR 1 .
Die kaart vertel jou hoe flink enigiets met blare groei. Die verskillende kleure op die kaart verteenwoordig verskillende vlakke van plante se aktiwiteit. Die roomkleur dui aan waar die plante minder fluks groei as in die groen dele. Donkergroen beteken die plante groei lekker sterk.
Nou hoor ek jou al vra: “Maar hoe gaan ek hierdie kaart prakties op my plaas gebruik?” Dié vraag word ’n bietjie later beantwoord. Die rede waarom ons die kaart kan ge- bruik, is omdat dit die plant se naby-infrarooiweerkaatsingseienskappe nagaan, iets wat nie met die menslike oog waargeneem kan word nie.
Ná baie slapelose nagte en omtrent 943 koppies koffie het navorsers gevind gesonde plante weerkaats meer naby-infrarooi lig as siek plante. Hierdie deurbraak het beteken boere kan nou die tegnologie gebruik om te sien hoe gesond hul gewasse is. Net ’n paar boere het dit destyds gebruik – en ’n hand vol span dit vandag in.
DIE NDVI-MISTERIE
Uit die duisend of meer boere waarmee ons in Suid-Afrika gepraat het, het nog net sowat 3% al NDVI-kaarte op hul plase gebruik. Dis 30 uit 1 000 boere! As NDVI dan so ’n ongelooflike ontdekking is, hoekom gebruik almal dit nie?
Ons meen daar is twee historiese redes daarvoor: Dit was moeilik om te gebruik, en nogal onprakties. Ons glo as ons dit eenvoudi-
ger en meer prakties kan maak om te gebruik, sal meer boere die voordele kan geniet van tegnologie waarin miljarde rande belê is. Kom ons gesels oor hierdie voordele.
Maak dit eenvoudig. Doer in die 1970’s, toe NDVI ontwikkel is, het wolkberekeninge
(cloud computing) nie bestaan nie. Satelliete was in hul kinderskoene, en die enigste slimfone was in Star Trek. As iemand daardie tyd ’n NDVI-kaart wou hê, moes hy ’n gedrewe en nuuskierige wetenskaplike wees. En toe kon dit ook nie eintlik antwoorde op die plaas verskaf nie.
Spring nou ’n halfeeu vorentoe, en vandag het alles heeltemal verander. ’n Boer kan nou plantgesondheid- en vogkaarte en grafieke van die hele plaas binne sekondes via WhatsApp kry. Die resultaat? “Goeie %*$@!”-oomblikke. Ruimtetegnologie is dus nou boer-vriendelik.
Wees prakties. Nou hoor ek al Twyfelende Thys: “Dit maak nie saak hoe jy dit vir my stuur nie, NDVI bly net ’n mooi prentjie met baie min praktiese nut.”
Ek kan dit verstaan. Want aan Thys is die wêreld belowe: Opbrengste wat die hoogte inskiet, alle probleme wat iets van die verlede is, en natuurlik die heilige belofte oor presisieboerdery. Maar al wat hy in 2002 gekry het, was GIS-kaarte op die plaas se kantoorrekenaar, wat hy oor stadige inbelverbindings moes aflaai en uitdruk (hopelik in kleur). En dan moes hy probeer ontsyfer wat hy daarmee moet doen.
VYF MITES
Thys is dus gefrustreerd. NDVI het ’n slegte naam – nie omdat die wetenskaplikes met ’n afkorting vorendag gekom het of omdat dit nie ’n waardevolle hulpmiddel is nie, maar omdat mense mites as die waarheid verkoop het. Kom ons kyk na vyf van hierdie mites:
Mite: NDVI kan jou vertel wát die probleem is.
Feit: NDVI kan net vir jou sê wáár die probleem lê.
Voorbeeld: Kyk na die NDVI-kaart van ’n graanspilpunt ( FIGUUR 2 ). Die konsentriese patroon onder die spilpunt is baie duidelik. NDVI kan nie vir ons sê die patroon is veroorsaak deur ’n verstopte spuitkop nie, maar as jy na genoeg van hierdie kaarte gekyk het, besef jy daar is ’n groot moontlikheid dat ’n konsentriese sirkel op ’n besproeiingsprobleem dui. Ons kan met die kennis wat ons oor die plaas, weer, grond en opbrengsdata het, uitwerk wat die probleem is. Of ons kan net in die land gaan stap en kyk waar die fout lê. Mite: NDVI is duur. Feit: Dit kos ’n paar duisend rand om ’n jaar lank elke vyf dae ’n satelliet-NDVI-kaart te kry.
Voorbeeld: André, ’n kleingraanboer van Nelspruit, boer met sowat 250 ha graan. Teen R4 500 per jaar kry hy elke vyf dae op WhatsApp satellietkaarte wat plantgesondheid en vog aandui asook groeigrafieke. Dis minder as wat DStv hom uit die sak jaag. Mite: NDVI is ingewikkeld. Feit: ’n Boer hoef nie die wetenskap agter NDVI te verstaan om dit prakties te kan gebruik nie.
Voorbeeld: Hendrik kan die kleure op ’n kaart en die lyne op ’n grafiek lees. Hy ontvang hierdie kaarte en grafieke elke vyf dae via WhatsApp, en dit vertel vir hom hoe sy gewasse op daardie tydstip vaar. Dít alles sonder om te weet waarvoor NDVI staan of hoe dit werk. Mite: NDVI is net geskik vir sekere gewasse. Feit: NDVI kan gebruik word vir enigiets met blare. Voorbeeld: Kyk na die voorbeelde vir graan, suurlemoene, makadamias, Brusselse spruite, weidings, wingerd, koffie, bosbou en natuurlike veld. Dis alles NDVI-kaarte van regte plase wat deur regte boere gebruik word. Mite: NDVI is net ’n mooi prentjie. Feit: Soos enige ander hulpmiddel raak NDVI nuttig wanneer jy weet wat dit kan doen, en hoe om dit te gebruik.
Voorbeeld: Hier is ’n paar maniere hoe boere NDVI baie prakties gebruik (en in die proses geld maak of bespaar): Adriaan het lekkende waterpype opgespoor. Dit sou dae geduur het as sy plaaswerkers deur elke blok moes stap. Dit is nie net ’n mors van tyd nie, maar ook van kosbare en duur water. Heinrich het hoendermis toegedien aan die een kant van sy spilpunt en die uitwerking daarvan twee weke later op ’n NDVI-kaart gesien. Nou is hy doodseker hy mors nie sy geld op sekere produksiemiddele nie. Rowan gebruik NDVI-kaarte om te sien hoe doeltreffend sy intensiewe boerderypraktyke op sy veld is. ’n NDVI-grafiek wys vir Richard watter van sy Clementine-boorde onderpresteer. Hy kan die oorsake ondersoek, dit regstel en ook monitor of die aanpassings werk of nie. Tim is ’n Irricheck-agent. Hy gebruik die kaarte en grafieke om sy klante raad te gee oor waar hulle vogmeters moet plaas sodat die hele kamp of boord verteenwoordig word. Dit help hulle om hul bome en weidings beter te besproei.
DIE PAD VORENTOE
Die een ding wat al hierdie boere gedoen het, is om te gaan bepaal wat vir hulle belangrik is. Hulle gebruik NDVI as ’n hulpmiddel om slimmer en doeltreffender te boer.
Ons glo die beste manier om plantgesondheiden vogkaarte prakties te benut, is om jou eerste kaarte te kry, te dink aan iets spesifieks wat jy daarmee wil bereik, rond te speel met die kaarte en dit met jou studiegroep of by jou boerevereniging te bespreek.
En wie weet, dalk verander NDVI van ruimtewetenskap na jou beste vriend.
Mnr. Steyn Viljoen is medestigter en hoof van produkontwerp by FarmPin, ’n aanlyn platform wat boer-vriendelike ontledings doen deur satellietkaarte oor plantgesondheid en vog, asook groeigrafieke in boere se hande te plaas. In ’n opvolgrubriek sal hy die gebruik van vogmeters saam met NDVI bespreek.