Só raak KWB jou boerdery

Alle kapitaalwinste en -verliese is onderworpe aan kapitaalwinsbelasting, tensy dit deur spesifieke bepalings uitgesluit word. Vergewis jouself van hoe dié belasting jou boerdery en boedel kan raak.

Kapitaalwinsbelasting (KWB) is vanaf 1 Oktober 2001 in Suid-Afrika van toepassing. KWB vorm deel van die stelsel van inkomstebelasting. Kapitaalwinste en -verliese hoef bloot verklaar te word in die belastingpligtige se jaarlikse opgawe.

KWB word gehef by die vervreemding van ’n bate, hetsy deur dit te verkoop, te laat vererf of by onteiening. Die insluitingskoers vir die beskikking van bates vir KWB vir individue is 40% van die netto kapitaalwins, wat teen die individu se marginale koers belas word. Die gevolge van KWB op vaste eiendom (soos plaasgrond) en sakebelange in maatskappye moenie onderskat word nie. Dié uitsluitings word toegelaat: Die jaarlikse vrystelling van R40 000 op kapitaalwins vir alle individue. Die eerste R2 miljoen kapitaalwins op jou primêre woning. Persoonlike gebruiksartikels, soos huishoudelike effekte, meubels, voertuie, werktuie, wapens en ammunisie, en juweliersware. Alle langtermynversekeringspolisse waarvan jy die oorspronklike polishouer is.

KWB BY AFSTERWE

Die afsterwe van ’n individu lei tot ’n “geagte vervreemding” deur die oorledene aan sy of haar boedel, teen markwaarde. Die bate se basiskoste word afgetrek van die markwaarde op die datum van afsterwe. Die basiskoste van bates wat aangeskaf is voor 1 Oktober 2001 kan bestaan uit die waarde van die eiendom soos op daardie datum plus toelaatbare uitgawes aangegaan soos verbeteringe, op of ná hierdie datum.

In die geval van enige ander bates is die basiskoste die uitgawes aangegaan ten opsigte van die verkryging van die bate plus enige toelaatbare uitgawes aangegaan, soos verbeteringe aangebring of koste aangegaan ten opsigte van die beskikking oor die bate.

Wanneer iemand sterf, is die vrystelling op kapitaalwins vir KWB R300 000. Nog ’n uitsluiting van tot en met R1 800 000 wins geld vir die bates van ’n “klein besigheid” wie se totale bates by vervreemding minder as R10 000 000 is en die belang in die besigheid vir minstens vyf jaar voor afsterwe besit is.

Die kapitaalwins op enige bates wat ’n gade erf ingevolge die oorledene se testament of ingevolge intestate vererwing, is aan die oorrolbeginsel onderworpe. Die betaling van belasting word uitgestel tot die tydstip waarop die langslewende gade enige van die bates vervreem in sy of haar leeftyd of dan met sy of haar afsterwe.

KWB BY GRONDONTEIENING

Wanneer grond onteien word, hetsy met of sonder vergoeding, sal dit lei tot ’n vervreemding vir doeleindes van KWB. Waar vergoeding wel verkry is, hang die gevolge af van wat gedoen word met die opbrengs wat ontvang word. Indien die vergoeding belê word in ’n vervangingsbate wat minstens gelyk is aan die vergoeding wat ontvang is, en dit binne twaalf maande vanaf die onteiening bekom word, word KWB nie gehef nie. Die vervangingsbate sal dan onderworpe wees aan KWB in Suid-Afrika by toekomstige vervreemding daarvan. Grondonteiening kan ook tot ’n kapitaalverlies lei, wat gebruik kan word teen kapitaalwinste in die belastingjaar.

WENKE OOR KWB

Verkry en hou boek van waardasies soos op 1 Oktober 2001, die kosprys van bates en die aankoopdatum, die verkoopprys en datum van vervreemding, uitgawes soos verkoopsbelasting, kommissie, prokureurskoste, advertensiekoste, hereregte, die koste verbonde aan aktevervaardiging, en koste aangegaan vir verbeteringe. Hoe groter die basiskoste, hoe kleiner is die aanspreeklikheid vir kapitaalwinsbelasting. Ten opsigte van kapitaalbates wat vererf word, hou afskrifte van die testament van die oorledene, die likwidasie- en distribusierekening, inligting met betrekking tot die oorspronklike kosprys en datum van aankoop, koste verbonde aan verbeteringe met verloop van jare en oordragkoste. Maak seker jy het die nodige likiditeit in jou boedel om moontlike KWB te kan betaal om te voorkom dat die verantwoordelikheid daarvoor op jou erfgename val.