Mielies kom toe nie (net) van Mexiko

NUWE navorsing oor die ontwikkeling van mieliekultivars het die algemeen aanvaarde geskiedenis – dat die moderne mielie in Mexiko ontstaan het – heeltemal herskryf. Genetiese toetse het getoon hoewel die eerste protomielies 9 000 jaar gelede in Mexiko aangeplant is, het mielies in ’n hedendaags herkenbare vorm eers ontwikkel toe dit 6 500 jaar gelede diep in die suidwestelike Amasone en die Andesgebergte aangeplant is.

Dié navorsing is pas gepubliseer in die vakjoernaal Science nadat die genetiese spoor van mielies as landbouproduk gevolg is.

Die verhaal van mielies begin wel in Mexiko met sy wilde voorsaat, teosinte. Dié stronk is baie klein en die pitte word deur ’n byna ondeurdringbare dop beskerm. Mense het deur teling dié gewas uiteindelik groter en eetbaar gemaak.

Jare lank is daar gedink die transformasie van wilde teosinte in ’n eetbare mielie het begin en geëindig in die suide van Mexiko, en dat die produk toe verder suid deur mense aangedra en daar aangeplant is.

VOORLOPERS

’n Paar jaar gelede het die verhaal egter begin verander toe die genetiese samestelling van 5 000 jaar oue mielies wat in Mexiko gevind is, bepaal is. Die ontleding het gewys dit is eintlik voorlopermielies – ’n mengsel tussen teosinte en hedendaagse mielies, en nog nie ’n volwaardige mielie nie.

Intussen was daar reeds bewyse dat mielies 6 500 jaar gelede in Suid-Amerika voorgekom het. Hoe is dit moontlik dat die volwaardige landbouproduk 6 500 jaar gelede ver suid in die Amerikas aangeplant is, terwyl die proses by die vermeende oorsprong in Mexiko nog aan die gang was?

Om dié vraag te beantwoord, het kenners aan die Smithsonian-instituut vir natuurgeskiedenis in Amerika 100 verskillende tipes mielies se evolusionêre geskiedenis bepaal. Baie van dié kultivars is die afgelope 60 jaar versamel. Uiteindelik is 11 volledige genome gekarteer om die genetiese verhoudings tussen die plante en die verhouding met teosinte te bepaal.

WARE TUISTE

Daar is gesien mielies is meer as een keer en op meer as een plek in ’n huishoudelike produk ontwikkel, met die suidwestelike Amasone as die ware tuiste van hedendaagse mielies.

Een van die navorsers, dr. Robin Allaby van die Warwick-universiteit

in Brittanje, sê in’n verklaring: “Die werk verander grootliks wat ons geweet het van die oorsprong van mielies. Dit wys daar was nie ’n eenvoudige oorsprongstorie nie en dat die produk wat ons ken, eers ontstaan het nadat hy sy tuisland verlaat het.”

Van die suidwestelike Amasone het mielies uiteindelik

4 300 jaar gelede na die ooste van Suid-Amerika versprei. Volgens die studie was die inheemse Awarak waarskynlik die eerste mense wat mielies in die Amasone geplant het. Mielies is eers aan die res van die wêreld bekend gestel nadat die Spanjaarde dit ná 1492 na Europa teruggeneemhet. –