PASOP VIR OORBEMES

Suid-Afrikaanse saaiboere se produksiekoste, veral vir stikstof, is van die hoogste ter wêreld. Die vingers wys in baie gevalle na oorbemesting, en dit is belangrik om te weet hoeveel stikstof in die grond beskikbaar is voor jy nóg toedien.

Mnr. George Steyn van die Humanskraal-boerdery buite Ottosdal sê sy opbrengs van byna 9 ton mielies per hektaar met net 20 kg stikstofkunsmis per hektaar wat vooraf toegedien is, is ’n openbaring.

Dié saaiboer in ’n moeilike omgewing met ’n wisselvallige klimaat hou daarvan om sy produksiedoeltreffendheid te meet in kilogram mielies geoes per millimeter reën.

Hiermee kan hy oor nat en droë produksiejare heen bepaal of hy voor- of agteruit boer. George het in 2010 met geenbewerking begin, en sy oes was 5,1 ton/ha met altesaam 634 mm reën (dus 8,4 kg/mm).

In 2017 het hy besluit om net 20 kg stikstof per hektaar toe te dien, saam met 15 kg fosfaat en 8 kg kalium. Dié spoggerige opbrengs was 8,9 ton/ha met ’n reënvaltotaal van 608 mm. Hy het dus 14,6 kg mielies per mm reën geoes, met net 20 kg N per ha wat vooraf toegedien is.

Grondontledings ná die oes het gewys daar is nog 54 kg anorganiese N per ha in die grond oor, reeds genoeg om sowat 3,6 ton mielies per hektaar sonder bykomende toediening te oes.

Hy meen die hoë opbrengs was danksy oordragstikstof van die voorafgaande twee droë jare. Verder moes sy oorskakeling na geenbewerking, wat die oorwerkte grond se struktuur die afgelope agt jaar help herstel

het, nog bygedra het.

Dr. Hendrik Smith, grondkundige van die konsultasiefirma Faktor², is oortuig daarvan dat Suid-Afrikaanse droëlandsaaiboere meestal te veel kunsmis toedien, hetsy uit onkunde of weens ’n ongegronde vrees vir swak opbrengste.

“Omdat ons gronde oor dekades oorbemes is, is die P-agtergrondwaardes in die algemeen hoog. Boere kan met sukses net ’n beskeie hoeveelheid P toedien (gebandplaas met planttyd). Daar is altyd meer voedingstowwe in die grond vir plante beskikbaar as wat ontledings aandui, na gelang van klimaat (die hoofdrywer vir opbrengs) en grondtoestande, soos pH en biologiese aktiwiteit. Hierdie beginsel is keer op keer met plaasproewe bevestig.”

Die ontleding van sewe verskillende lande se mielieproduksiekoste wys dat boere in Noordwes gemiddeld $52 (R738) aan stikstof bestee per ton mielies wat hulle oes. Dit is die heel hoogste van alle produksiegebiede waarvan statistieke ontleed is.

Daarteenoor is die Brasiliane se gemiddelde stikstofkoste $18 (R255) per ton mielies en die Argentyne s’n net sowat $12 (R170) per ton mielies.—