BULKRAG GEE STUKRAG AAN KUDDEPROJEK
Genetiese verbetering is een van die groot skakels in die ratwerk van veeboerdery – en die gebrek aan goeie teelmateriaal pootjie opkomende boere dikwels. Danksy ’n bulprojek, soortgelyk aan ’n inisiatief wat ’n eeu gelede tot noemenswaardige kuddeverbetering gelei het, word ’n dertigtal bulle van uitstekende teelmateriaal gebruik om die kuddes van nagenoeg 25 nuwe Wes-Kaapse boere te verbeter.
Prof. Tertius (Ters) Brand, spesialiswetenskaplike by die direktoraat navorsing en tegnologiese ontwikkelingsdienste van die Wes-Kaapse departement van landbou op Elsenburg, sê met dié projek word wegbeweeg van die patroon dat nuwe beesboere hul kalwers van melkerye koop en dié teelmateriaal vir vleisproduksie gebruik.
Een van die boere, me. Mina Baron van die plaas Caledonia naby Hopefield, het reeds ’n rasegte Bonsmarakudde wat deur die projek tot nuwe hoogtes gevoer is. “Bulle is duur, en die bulprojek is die antdie woord om ons kudde vinniger te verbeter.” Op die plaas Middelpos naby Saldanha boer mnr. Gene February en sy vrou, Sharon, met 78 teelkoeie en ’n dertigtal kalwers. “Ons diere se gehalte is drasties aan die verbeter vandat ons aktief deel geword het van die bulprojek.”
Pryse het van gemiddeld R3 500 vir ’n kalf tot R9 000 verhoog, en die egpaar het ook al R12 000 gekry vir ’n koei van 600 kg, ’n dogter van een van die bulle. Boere wat aan die projek wil deelneem, word streng gekeur. Hulle moet minstens 20 koeie per bul besit en toegang hê tot grond, basiese infrastruktuur en genoeg mannekrag om beeste te kan hanteer en versorg.
Die bulle word teen ’n klein jaarlikse bedrag verhuur, en in die meeste gevalle hou die boere die vroulike kruisras-nageslag om die kuddes te verbeter.
Mnre. Christie Rheeder van die Nortierproefplaas en Chris van der Walt van Kromme Rhee bestuur die kuddes saam met Ters. “Nagraadse studente van die Universiteit Stellenbosch word gebruik om data in te samel om ondervinding op te doen oor bedryf van ’n geregistreerde vleisbeeskudde.”
Die bulle is spesifiek uitgesoek om eienskappe, soos hoë vrugbaarheid by koeie en lae geboortegewig by kalwers, in die kudde te vestig. “Ná twee tot drie jaar word die bulle ingetrek en omgeruil met nuwe bulle om inteling te keer.”
Nadat seker gemaak is die bulle is siektevry, kan hulle weer op ’n rotasiegrondslag aan ander boere beskikbaar gestel word. Só word beoog om ’n poel van uitsonderlike bulle op te bou wat tussen hierdie boere geroteer kan word. –