KRUISTELING BELANGRIKE WAPEN TEEN AARDVERHITTING

Pak kruisteling reg aan – dit oorkom nie net die gevolge van klimaatsverandering nie, maar bied ook ’n oplossing vir boere wat onder druk is om meer met minder te produseer. Die veekundige me. Anette Theunissen, een van die dryfvere vir omvattende kruisteeltnavorsing in die Noord-Kaap, meen kruisteling met aangepaste rasse kan koeidoeltreffendheid met byna 50% verhoog.

’n Goed ontwerpte kruisteelstelsel benut die voordele van ’n kombinasie van uitstekende eienskappe van die onderskeie rasse om die diere se doeltreffendheid te verbeter. Maternale rasse (wat presteer met eienskappe soos vrugbaarheid, goeie kalfvermoë, hoë melkproduksie, lae onderhoudsbehoefte en goeie moedereienskappe) kan met paternale rasse (wat goed vaar met eienskappe soos groeitempo en voerdoeltreffendheid, vleisgehalte en karkasopbrengs) gekruis word.

Met kruisteling word produksie verhoog sonder om méér produksiemiddele uit die omgewing te verg. Een proefneming op die Vaalharts-proefplaas by Jan Kempdorp was met die Nguni in ’n terminale kruising met Angusbulle. Dié kruiskalwers is op 177 kg gespeen. Die moeders het gemiddeld 355 kg geweeg. Dit beteken ’n produksie van 142 kg speenkalf per grootvee-eenheid (GVE).

Rasegte Ngunikalwers het op 145 kg ge- speen by moeders van gemiddeld 365 kg, vir ’n produksie van 116 kg kalf per GVE. Die kruising het die koeidoeltreffendheid dus met 22,4% verhoog.

Anette het ’n vergelyking in die koeidoeltreffendheid gedoen tussen koeie met verskillende raamgroottes wat koeigrootte, speengewig en tussenkalfperiode (TKP) betref. Die resultate toon dat TKP die grootste uitwerking op koeidoeltreffendheid het. Dit wissel van 44% tot 51%. Kalfgewig is stabiel tussen 32% en 33%. Koeigewig lewer die kleinste bydrae tot koeidoeltreffendheid, naamlik 17% tot 24%.

’n Beesboer kan self sy kudde se koeidoeltreffendheid bereken. Om die gekorrigeerde 205 dae-speengewig te bereken, word die geboortegewig van die speengewig afgetrek en deur die dagouderdom gedeel

Vermenigvuldig die resultaat met 205 dae en tel die geboortegewig by: Die grootste verhoudings van gekorrigeerde speengewig ÷ koeigewig (by partus oftewel speen) is die doeltreffendste koeie. Die boer behoort die swakste 20% koeie elke jaar uit te skot en met die beste versies te vervang om die seleksiedruk te verhoog.