MEESTERS VAN GENETIESE VOORUITGANG
Danksy ’n genetiese seleksiegrondslag wat so wyd moontlik is en deur die gaping tussen wetenskap en die oog te vernou, herskryf die Marxe van Burgersdorp al jare lank die geskiedenisboeke in hul FEM-stoetery. Mnr. Frans Marx (73) en sy seun Andries (38) van die plaas Sewefontein gebruik ’n ope kernteelstelsel wat toelaat dat die gene van hul 3 500 kommersiële ooie (sonder beste lineêre onsydige beraming- of BLUP-syfers) na hul stoetkudde van 800 ooie vloei.
Die ram SD5-15 is vroeër vanjaar teen ’n wêreldrekordprys van R335 000 op die nasionale Dohne-Merinoveiling verkoop.
Dié teelstelsel vul hul benadering aan om vir aanpasbaarheid te selekteer as ’n voor vereiste vir die gebruik van BLUP. “Ja, BLUP is ’n ongelooflike hulpmiddel, maar jy kry skape met baie hoë BLUP-syfers wat nie by die streek aangepas is nie. Kyk dus eers na na aanpasbaarheid, dan na BLUP,” sê Frans.
By FEM word klem gelê op die seleksie van ooie van sowat 65 kg met ’n gladde liggaam en mediumraamwerk wat aanteel in toestande op die Marx-eiendomme. “Navorsing toon dat die groot verskil tussen diere hul vermoë is om weiding in diereprodukte om te skakel – dus verskille in doeltreffendheid,” sê Frans.
“Party diere het die vermoë om meer as dubbel die aminosuur en stysel uit voer te benut as ander. Hierdie verskille is oorerflik en ek selekteer vir hierdie vermoë.”
Versnelde genetiese vordering in die FEMstoetery en kommersiële kuddes was nog altyd van kritieke belang. Dit word reggekry deur die kunsmatige en laparoskopiese inseminasie van 2 500 ooie elke seisoen.
Verder word die semen van ramme wat gebruik word vir die inseminasie van die ooie, net een keer per seisoen by ooie gebruik voor die spesifieke ramme verkoop word om kort generasie-intervalle te verseker.
“Hoe korter die generasie-intervalle, hoe gouer kan genetiese vordering plaasvind,” sê Andries. “’n Goeie ram is so goed soos sy nageslag. As sy ramlammers gebore word, gebruik ons hulle – ons moet vorentoe beweeg.”
Die ope kernteelstelsel laat die vloei van genetiese eienskappe van die kommersiële na die stoetkudde (wat op presies dieselfde manier bestuur word) toe en verbreed dus die genetiese grondslag vir seleksie.
Die beste 5% van die een jaar oue kommersiële ooie word byvoorbeeld elke jaar by die stoetkudde ingelyf, ’n strategie wat SD5-15 opgelewer het.