SAAILINGSIEKTES BEÏNVLOED VESTIGING VAN SONNEBLOM
Die swak vestiging van sonneblomme is ’n belangrike beperking op sonneblomproduksie in Suid-Afrika. Hoewel dit bekend is dat die lewenskragtigheid van saailinge, saadbedvoorbereiding en grondtemperature saailingvestiging kan beïnvloed, was daar voor 2014 feitlik geen inligting oor die rol van saailingsiektes by die swak vestiging van sonneblomme beskikbaar nie.
Die Landbounavorsingsraad (LNR) se Instituut vir Plantbeskerming (IPB) het ’n projek van stapel gestuur om die voorkoms van saailingsiektes by sonneblomme in die hoofproduksiegebiede te ondersoek en vas te stel in watter mate die standaardsaadbehandeling die verskillende patogene organismes wat met die siektes verbind word, kan bekamp.
Proewe met behandelde en onbehandelde saad is in die Vrystaat, Limpopo, Noordwes en Mpumalanga gedoen.
Opnames is in die proewe en landerye in hierdie provinsies gedoen. Saailinge met siektesimptome, soos letsels op saadlobbe en hipokotiele, en wortelvrot, is vir verdere ontledings geneem. Verdwergde saailinge het algemeen voorgekom. Dié saailinge het dikwels wortelvrotsimptome of beperkte wortelontwikkeling getoon.
Ontledings het getoon dat daar ’n groot verskeidenheid patogeniese swamme met die siektesimptome verbind word en dat daar dikwels meer as een patogene organisme met dieselfde simptoom verbind word.
’n Groot verskeidenheid patogene organismes, wat spesies in die groepe Alternaria (2 spesies), Bipolaris (5 spesies), Colletotrichum (2 spesies), Curvularia (5 spesies), Diaporthe (4 spesies), Fusarium (24 spesies), Macrophomina (1 spesie), Phoma (6 spesies), Pythium (6 spesies) en Rhizoctonia (13 anastomose-groepe) insluit, het voorgekom.
Dit was ook interessant dat sekere van die patogene organismes slegs in sekere produksiegebiede voorgekom het, en dat die voorkoms van die organismes ook duidelik deur die wisselboustelsels beïnvloed is.
Kweekhuisproewe wat gedoen is met die swamme wat geïsoleer is, het getoon dat spesifieke patogene organismes met sekere simptome verbind word.
Dit was ook duidelik dat van die organismes, veral in die Fusarium-, Pythium -en Rhizoctonia-groepe, ook vooropkoms-saailingafsterf veroorsaak het.
Kweekhuisproewe het getoon dat sekere van die patogene nie doeltreffend met die standaardsaadbehandeling beheer word nie. Dit is dus belangrik om ook ander middels vir beheer van die mees virulente patogene te toets.
Daar word beoog om sowel chemiese as biologiese middels onder kweekhuistoestande te evalueer.
Doeltreffende saadbehandeling is ’n belangrike komponent van ’n geïntegreerde siektebeheerprogram en kan tot bevordering van volhoubare sonneblomproduksie bydra.
— NAVRAE: Dr. Sandra Lamprecht, spesialis-navorser by die LNR se NIPB, e-pos: LamprechtS@arc.agric.za; tel. 021 887 4690/1.