VLEILANDE HERSTEL
Voor (HEEL BO) en ná. ’n Span werkers het ’n stuwal opgerig om die spoed van die water te breek en erosie in die Tsitsikamma te verminder. FOTO: VERSKAF
Nadat byna die helfte van Suid-Afrika se vleilande ’n eeu gelede vernietig is om plek te maak vir bosboubedrywighede, het ’n bosbougroep in die Tsitsikamma binne net meer as ’n dekade meer as 2 800 m² vleilande herstel.
Die bosboumaatskappy MTO het in 2005, toe hy ’n huurooreenkoms van die Tsitsikamma-bosbougebied oorgeneem het, besluit om ’n vleilandrehabilitasieprojek van stapel te stuur om dié skaars waterhulpbron en belangrike skakel in die watersiklus te herstel.
Die tweedelige herstelprojek bestaan uit die verwydering van indringerplante, asook skadebekamping, soos die opvul van dreineringslote en erosiebekamping.
“Volhoubaarheid is vir ons baie belangrik, veral in ’n land met so min waterbronne,” sê mnr. Lawrence Polkinghorne, uitvoerende hoof van die MTO-groep.
“Water is ’n waardevolle hulpbron en almal het ’n verantwoordelikheid om dit te bewaar. MTO is verbind tot omgewingsvolhoubaarheid, en ons sien dit as ons bydrae.”
MTO het sedert die begin van die projek reeds R11,5 miljoen aan herstelkoste bestee. Tot dusver is 1 818 m2 se skanskorwe (draadrame gevul met klippe) en 349 m2 se betonstrukture opgerig, 74 ekostompe geïnstalleer en 145,5 ha van indringerplante skoonmaak. Hulle kon reeds altesaam 2 882 m2 vleilandoewers herstel en het ook ander probleemgebiede geïdentifiseer.
Vleilande is weens onkunde sedert 1917 in die gebied gedreineer om plek te maak vir aanplantings om in Suid-Afrika se vraag na hout te voorsien. Die bedoeling was om inheemse woude te bewaar en bosbou-aanplantings in die vleilande se plek te vestig. Die nadraai was egter die halvering van die aantal vleilande in Suid-Afrika.
Volgens mnr. Jan Huyser, omgewingsbestuurder van die MTO-groep, skep die agteruitgang van vleilande verskeie probleme.
“Die vleiland dien as ’n vloedvlakte vir die water wat in die berge opgevang word. Toe hulle gedreineer is, het die vloei vernou, wat uiteindelik dongas geskep het wat al hoe meer stroomop beweeg.”
Volgens MTO is vleilande belangrike oorgangsgebiede tussen droë grond en waterliggame. Hulle bestaan uit hoë watertafels, vrugbare grond, waterplante en wildlewe. “Hulle dien dus as waterfilters en voedingsbronne van waterdraers, en verminder erosie.”
Hoewel net 3% van Suid-Afrika uit vleilande bestaan, speel dit ’n noodsaaklike rol in die volhoubaarheid van waterbronne.
Die span het verskeie ingenieurstake aangepak, soos om skanskorwe, stuwalle en ekostompe op te rig om mensgemaakte dreineringskanale te blokkeer.