VOEDSE LS E TOEKOMS LÊ IN KENNIS, NIE INSETTE
Die toekoms van wêreldwye kosproduksie lê opgesluit in die doeltreffendheid waarmee boere van ’n inset-intensiewe, konvensionele produksiestelsel na ’n diverse, kennisgedrewe produksiestelsel kan omskakel.
Groot druk word wêreldwyd op landbouen kosproduksiestelsels toegepas om in die huidige en toekomstige behoefte aan voedselsekerheid te voorsien.
Só het dr. Caterina Batello, vooraanstaande kundige van ekostelsels, gesê met die opening van die eerste Agro-ekologiekonferensie in Kaapstad.
As slegs die kosteknyptang as ’n aanwyser gebruik word en die neiging geëkstrapoleer word tot in die toekoms, is dit duidelik dat die huidige stelsel op pad is na selfvernietiging. “Die stelsel word tans geskoei op die intensiewe gebruik van insette (kunsmatig en biologies) vir die toename in produktiwiteit. Dít kan nie langer die antwoord wees nie.
“Ons moet oorskakel van ’n inset-intensiewe stelsel na ’n kennis-intensiewe stelsel,” het Batello gesê. Sy meen die antwoord lê opgesluit in agro-ekologie. Agro-ekologie pas ekologiese beginsels toe om die wisselwerking tussen die mens, plant, dier en die omgewing te optimaliseer, terwyl al die maatskaplike aspekte vir ’n veilige, volhoubare en regverdige voedselstelsel steeds in ag geneem word.
Agro-ekologie steun eerder op plaaslik aangepaste biodiversiteit as eksterne insette, soos misstowwe, siekte- en plaagdoders en ingevoerde teelmateriaal. Dit steun ook op die dienste van ekostelsels in én op die grond.
Agro-ekologie is gemoeid met die gesondheid van mense en gemeenskappe, asook die diversiteit van voedingstowwe in die voedingstelsel om te verseker mense se diëte hou hulle gesond. “Die stelsel bevorder plaaslike markte en ’n verhoogde wisselwerking tussen die verbruiker en produsent om waardetoevoeging tot op plaasvlak te bring en meer diverse diëte moontlik te maak,” het Batello gesê.
Om die stelsel te laat slaag, sal regerings, munisipaliteite, burgerlike organisasies en die private sektor dit moet aangryp.
’n Gevallestudie is in Santa Cruz in die Amerikaanse deelstaat Kalifornië gedoen waar bykans 6 000 ha aarbeie omgeskakel is na organiese boerdery.
Die tweekopmyt, ’n plaag wat aarbeiboere groot skade kan berokken, word nou baie doeltreffend met natuurlike roofinsekte bekamp in ’n ekostelsel-gefokusde stelsel. Dekgewasse word gebruik om onkruid, grondgedraagde plae (soos aalwurms) en selfs siektes te bekamp. In 2016 is aarbeie ter waarde van by-
kans $1 miljard op hierdie 6 000 ha v erbou en bemark, w atg elykstaande is aan ’n inkomste van mee ras R2 miljoen/ha.
’n Sertifiseringstelsel wat maatskaplike regverdigheid en werke rs s e regte bevorder, is op die bee ng ebring. In hierdie gemeenskap is daar nou ree dsm ee ras3 0 jaar se boerdery- e n bo ere-ondersteunde navorsingsresultate beskikbaar, wat die stelsel baie veerkragtighe idg ee. Kultivars w at b y die plaaslike klimaat aangepas is, is ontwikkel. Die hele gemeenskap is deel van die sukses. Derhalwe is daar vermoëns en momentum gevestig wat volhoubaarheid verseker.
“Gemeenskappe, kosprodusente ,di e jeug, di ewe tenskap en volhoubaarheidsinisiatiewe in die private sektor bou strategiese vennootskapp ee ng ebruik innoverende alternatiewe om die tradisionele stelse lops y kop te keer e nt e transformeer tot ’n volhoubare voedselstelsel. Hierdie alternatiewe pak ekonomiese, omgewings- en maatskaplike kwessies doeltreffend aan e nisg eskoei op inklusiewe, skeppende beginsels wat aangevuur word deur bemagtigende kennis. Hierin lê kosprodusente se toekoms.” — JOHA NV AN DER MERWE