HOEKOM GESKIK AS KRUISTEELT?
Ek wil begin met ‘n aanhaling uit Spreuke van Salomo (Hoofstuk 14 van vers 4):
“As daar nie osse is nie, is die voerkrip leeg; met net een goeie os bring jy ‘n groot oes in.”
Ek wil hierby aansluit om vir u te vertel van ‘n goeie bul of bulras, wat vir u goeie kalweroes kan inbring of, anders gesê, goeie super-kalwers kan teel vir u spesifieke doel. Wat is vir die kommersiële boer die belangrikste? Vrugbaarheid. ‘n Koei wat kalf. Eintlik maak dit nie saak watter bul haar bevrug het nie, solank sy net elke jaar kalf. Die Limousin beskik oor die vrugbaarheid en ‘n interkalfperiode van onder die 400 dae. Die bulle produseer goeie gekonsentreerde saad en het nie ‘n tekort aan libido nie. Praktiese bewyse is aangeteken van een bul wat 63 kalwers in ‘n teelseisoen van vier maande voortgebring het. Dit is ook belangrik dat die koei ‘n lewendige kalf produseer, dit wil sê kalfprobleme moet nie voorkom nie. Die kalfies moet dus klein by geboorte wees. Dit is een van die sterkste eienskappe van die Limousin. Die gemiddelde kalfmassa van die suiwer ras by geboorte is 39 kg vir bulletjies en 37 kg vir versies. Die koei moet ‘n goeie moeder wees, met ander woorde sy moet genoeg melk vir die kalf produseer en sy moet haar half goed oppas. Die Limousin beskik oor genoeg melk en koeie pas hulle kalwers so goed op veral oor die eerste 3 weke dat ‘n mens versigtig moet optree en nie met die kalf lol nie. By bogenoemde eienskappe moet die koei ook aanpasbaar wees, langlewend en oor
‘n goeie loopvermoë beskik.
Hoewel die Limousin oorspronklik ‘n Europese ras is, is tipes beskikbaar wat in die somer glad verhaar, uitstekend aanpas in koue, sowel as warmer temperature. Die deel van Frankryk waar die Limousin sy oorsprong het, word redelik warm in die somer met ‘n hoë humiditeit, terwyl sneeu in die winter kan voorkom. Koeie met ‘n ouderdom van 16 to 18 jaar is redelik algemeen in suiwer kuddes. In Suid-Afrika is daar ook Limousinkoeie wat soortgelyke ouderdomme bereik het en nog produseer.
Kom ons kyk nou na die Limousinbul wat u op hierdie koei wil gebruik:
Die kalwers moet oor ‘n goeie groeivermoë beskik. Gewigstoename van oor die 2kg per dag is al by Bultoetsstasies in Suid-Afrika aangeteken. ‘n Mens moenie groei oorbeklemtoon nie, want dit kan probleme veroorsaak. Die eienskap wat tweede na die senuweestelsel in die kalf ontwikkel, is been, dit wil sê, as te veel op groei gekonsentreer word, word beengroei ook aangemoedig wat opsigself kalfprobleme kan meebring. Die Limousin is ‘n mediumraamtipe met ‘n fyn beenstruktuur, ‘n eienskap waarop die Limousinras en sy Genootskap baie gesteld is. Daar word teen growwebeen diere gediskrimineer en in uiterste gevalle word hulle selfs afgekeur vir registrasie. Die kalf moet ook oor ‘n goeie vleisbouvorm beskik, want in die gevalle betaal voerkrale premies op sulke kalwers. Seker die sterkste kenmerk van die Limousinras is sy uitstaande vleisbouvorm. Die ras se bespiering is alombekend. So kry Limousinkarkasse in die Nasionale Vleiskarkas kompetisie gereeld volpunte vir bouvorm. Voerkrale moet die kalf graag wil koop, dit wil sê, die kalf moet oor die nodige bouvorm en gewigstoename beskik en moenie te gou vet aansit nie, anders ontbreek die karkas aan die nodige massa. Wat laasgenoemde aspek betref, kan genoem word dat die Limousinras ‘n laat ontwikkelde tipe is en kan dus langer as normaalweg gevoer word. Sodoende word ‘n hoër karkasmassa sonder oortollige vet behaal. Indien speenkalwers nie bemark word nie en die ossies vir nog ‘n tydperk van tot ‘n jaar plus gehou word, moet hierdie kalwers ook aanpasbaar wees, goeie loopvermoë op die veld beskik, homself deur die winter kan handhaaf en herstel na die winter, moet goed en dadelik reageer op voeding, en ‘n goeie ruvoer verbruiker wees. In al bogenoemde eienskappe slaag die Limousinras uitstekend, omdat sy volwasse massa nie so hoog is nie, die ras het ‘n goeie beenstruktuur en ‘n goeie voeromsettingsvermoë – syfers van tussen 4 en 5 kg, voer per kilogram massa aangesit, word gereeld op amptelike toetstasies behaal. Al die kalwers, ongeag die proses vooraf, word geslag. Limousinen Limousin kruiskalwers beskik oor ‘n uitstekende vleisbouvorm met ‘n hoë spiertot-been verhouding in ongeëwenaarde uitslagpersentasie (5-10 persent hoër as ander rasse), en hierin lê ‘n groot wins, asook ‘n hoë snitopbrengs, die eienskap waarvan die slagters hou.
Die slagter bekom ‘n hoër persentasie duur snitte uit hierdie karkasse. Hierdie Limousinkarkasse lewer ook ‘n hoë kwaliteit rooivleis.
Die Limousinras (Genootskap) lê klem op die volgende eienskappe in volgorde van belangrikheid gesien uit ‘n beesvleisproduksie oogpunt:
• Bespiering – dubbelbespiering kom nie by die ras voor nie. • Klein kalfies by geboorte – bulle met ‘n hoë geboortemassa word vermy. Die Limousin het ‘n relatief klein koppie.
• Fynheid van been – growwe been by albei geslagte is ‘n absolute uitsondering.
• Daar word ‘n perk op grootte geplaas – dit wil sê, ons hardloop nie groei na nie.
• Relatief lae volwasse massa.
• Limousinbulle is nie lui nie (aangeteken dat 1 bul in 6 maande 80 kalwers gevaar het).
• Limousinbeeste is relatief goeie ruvoer verbruikers en, laaste maar nie die minste nie, die Limousin produseer rooivel kalwers wat in Suid-Afrika ‘n hoë estetiese waarde het.