Suid-Afrikaner vat voor by wêreldliggaam vir appels en pere
Mnr. Nicholas Dicey, ’n vrugteboer en leierfiguur in die kernvrugtebedryf, het onlangs die eerste Suid-Afrikaner geword wat as president van die internasionale appel- en peerorganisasie aangewys is.
Mnr. Nicholas Dicey draai sy rug moeilik op verantwoordelikheid en uitnodigings. (Jy sal hom ook nooit met ’n flou verskoning betrap om ’n vergadering te ontduik nie.) Dit was met dié rigtinggewende sin vir pligsgetrouheid en verantwoordelikheid dat hy ingestem het om verkies te word tot president van die internasionale appel- en peerorganisasie (Wapa, oftewel die World Apple and Pear Organisation).
“Hoe sê jy nee vir só iets? Dit is ’n groot eer en ek dink altyd dit is goed om naby die vuur te sit. As president gaan ek nie noodwendig eerste iets hoor of so nie, maar die kontakte wat jy as verteenwoordiger van Suid-Afrika opbou, is goed vir persoonlike groei en ook vir Suid-Afrika as ’n land.”
Dicey is die eerste Suid-Afrikaner wat as president van Wapa dien. Hy is ook al sedert 2006 as voorsitter en sedert 2000 as direkteur betrokke by Hortgro Pome. In 2016 is hy gekies om Suid-Afrika op die jaarlikse Wapa-vergadering te verteenwoordig. Daar is hy toe sommer op die koop toe as vise-president van die organisasie aangewys.
Maar, beklemtoon hy weer, as jy gevra word om in ’n verantwoordelike posisie te dien, moet jy alles doen wat die posisie van jou vereis of eerder wegstap. Al beteken dit dat hy soms tot drie keer ’n week in die Paarl (sowat ’n uur en ’n half se ry weg) moet wees, vir weke aaneen aan road shows moet deelneem of oorsee moet reis, bly sy “groot
job” op die plaas La Plaisante digby Wolseley, waar hy en sy twee broers, Anthony en Peter, hul vierdegeslag-vrugteboerdery nie net voortsit nie, maar ook aansienlik uitgebrei het. Hulle produseer pere, pruime en perskes vir die plaaslike en oorsese mark.
“Invaltyd wil ek op die plaas wees om seker te maak alles is reg en dat daar nie pap op die grond beland nie. Dit help nie jy sit hier (op al die rade) nie, maar jou eie onderneming val uitmekaar. Ek is gelukkig, want ek het ’n goeie ondersteuningsnetwerk danksy my twee broers wat my die kans gun en ek het ’n goeie bestuurspan op die plaas.”
Dié Sacs old boy wat B.Com. (ekonomie) aan die Universiteit Stellenbosch studeer het, glo ook hy het ’n verantwoordelikheid teenoor sy voorgeslagte wat so hard gewerk het om La Plaisante tot stand te bring.
“Ons drie broers het baie tradisie in ons, en ons gebruik dit om ons boerdery uit te bou. As ons nie suksesvol is nie, sal ons my oupa-hulle teleurstel.”
Hy steun swaar op tegnologie om seker te maak hy bly op hoogte van alles. Wapa se sekretariaat is in Brussel, België, gesetel en die organisasie se vise-president woon in Pole.
“Danksy Skype en verskillende ander kommunikasiemiddels is dit redelik maklik. Ek hoef net twee keer per jaar vir amptelike sake na Europa te reis.”
Wapa is basies ’n platform vir die wêreldliggame in die bedryf om inligting uit te ruil sodat bemarkingsaksies en oesvoorbereiding doeltreffender is. Hulle maak byvoorbeeld seker dat ál die lidlande weet hoe produksievlakke lyk sodat bemarkers strategiese besluite oor in- en uitvoer kan neem.
Destyds, in 2001, het vrugte-ringkoppe, soos Peter Dall en Alistair Moodie, ’n groot rol gespeel in die stigting van Wapa. Die wêreld se appel- en peerbedryf het ’n behoefte gehad om inligting onderling te ruil. En Suid-Afrika, wat in isolasie was en deur ’n enkel-kanaal bemark het, het veral nodig gehad om met ander lande te skakel. Met ’n appel- en peer-uitvoeroes van 640 000 ton, tel Suid-Afrika onder die groter produsente (een van die topvyf ter wêreld vir pere en een van die tien grootstes vir appels). Die Suid-Afrikaanse kernvrugtebedryf word ook gereeld as toonbeeld voorgehou by Wapa.
“Ons stelsels werk. Ons het ’n baie sterk bedryfsorganisasie (Hortgro) met inligtingstelsels, wat aan ons ’n groot voordeel gee. Die ondersteuning wat ek van Hortgro kry, maak dit vir my moontlik om by Wapa betrokke te wees.”
WAPA SE FUNKSIE
’n Internasionale oesskatting is een van Wapa se belangrikste take, maar dit bly ’n knelpunt, juis omdat min ander lande sulke gevorderde stelsels soos Suid-Afrika het.
“In Suid-Afrika het ons toegang tot baie inligting, want ons het een boomsensus wat statutêr vereis word en waaruit ons afleidings oor die oeste kan maak. In Italië, byvoorbeeld, is daar produsente aan die een kant en bemarkers aan die ander kant, of versappers of verpakkers. Daar is niks oorkoepelend nie. Daar word gereeld na Suid-Afrika verwys as ’n land met die regte metodes. Ons wens almal was op daardie vlak, want uiteindelik soek jy een antwoord.”
Ander lande sien die waarde van so ’n oorkoepelende bedryfsliggaam in, maar dit is nie iets wat oornag opgerig word nie.
“As dit nie statutêr afgedwing word nie, is dit nie moontlik nie.”
Die ander struikelblok is lande wat nie hul inligting so vrylik beskikbaar stel nie – of dit nou weens wetlike of kulturele aspekte is.
“Party mense verkies om hul kaarte teen hul bors te hou. Hulle sien dit as ’n mededingende voordeel as hulle ietsie terughou. ’n Land soos China, wat meer appels produseer as die res van die wêreld saam, het ’n paar jaar gelede by Wapa aangesluit. Dit is baie belangrik dat noukeurige inligting oor oesskattings by hom bekom word.”
Een van Wapa se ander hindernisse is om meer lede te werf, spesifiek in lande soos Turkye, wat ’n groot belanghebbende in die appelbedryf is.
Wapa kyk ook onder meer na watter bemarkingsbedrywighede lidlande aanpak om die beeld van appels en pere te bevorder.
“Die inligting wat Wapa in verslae bekend maak, kom uit inligting wat hy van lidlande bymekaar kry. Ons praat ook ’n bietjie oor verbruikerspatrone en hoe ons dit kan beïnvloed, asook die soort navorsing wat elke land doen. Dit gee aan die lande die geleentheid om kontakte te bou en te kyk vir raakpunte waar samewerking kan plaasvind.”
Nóg ’n projek behels die bewaring van appelkultivars in ’n appel-genebank. Daarvoor sal Wapa onder meer by die Europese Unie, of ander instellings, probeer geld kry.
SY EIE NALATENSKAP
Wat sou Dicey graag in sy tydperk as president wil bereik?
“Een van ons doelwitte is om wêreldwyd ’n noukeuriger boomsensus te kry. As die produksie van ’n land soos Pole, wat die naasgrootste appelprodusent is, met 10% klim, raak dit die hele wêreld. Dit is ’n probleem om seker te maak almal praat dieselfde taal ten opsigte van inligting. Dit is ons hoofoogmerk.
“Een van my hindernisse gaan ook wees om seker te maak ons kry nog lidlande, sodat ons modelle noukeuriger is. Wapa het begin as ’n Europese en Suidelike Halfrond-groepering, maar nou het China en van die ou Oosbloklande, soos Belarus, Moldawië en Serwië, ook aangesluit. Danksy die blootstelling wat hulle by Wapa kry, raak hulle nou ook vrygewiger met hul syfers.”
PLAASLIKE PROBLEME
Ondanks bedryf is pl nie, vertel
“Ons werk in ’n baie moeilike omgewing. Onsh et swak grond vergeleke met Chili en Europa en ons kundigheid – veral in die staatsdepartemente – kwyn. Daar is leemtes, maar ’n organisasie soos Hortgro los probleme op,” meen hy.
Dit is ho show, aan het waaro sakke mo
“Ons al sekuriteit de doen vi want ons staat in di
Hy wil digheid en uitgeb word. Ook sodat bestaande markte behou kan word kel kan struikelbl geleenthe China, Af re-Ooste e
“Gelukkig het ons goeie universiteite. Ons hou daarom in ’n mate by. Daar is weer groot belangstelling onder studente in hortologie met studentegetalle wat toeneem. moeilikhe te in die b vergeet va singsrol w
TEGNOLOGIE SNEL VOORT
Deur Wapa word Dicey ook blootgestel aan tegnologiese vooruitgang in ander produserende lande. Wat die botoon voer, is die gebruik van “sagter” chemikalieë en doeltreffender toedieningsmetodes.
“Die doeltreffendheid van watertoediening is nét so belangrik. Ons het gesien dat
‘Ek dink altyd dit is goed om naby die vuur te sit.’
droogte dinge anders begin doen het. Hulle is meer gevorder en gebruik toerusting wat beter antwoorde gee as net ’n graaf. Daarmee saam het jy hommeltuig en infrarooitegnologie, maar alles gaan daaroor om die boom se groeikrag te bepaal, wat weer daarop neerkom om so min moontlik kunsmis of water te gebruik.
“Ons is nog nie waar die graanbedryf is met presisielandbou nie, maar daar is geen rede dat ons nie kan inhaal nie.”
Ja, erken hy, die tegnologie is duur, maar ná ’n rukkie word ’n produsent byna gedwing om dit te gebruik.
“Ek dink ook die landbouer van vandag is die soort mens wat tegnologie en die voordele van minder bewerking, minder spuite en minder residue omhels. Tegnologie is aanvanklik duur, maar dan kom jy agter jy kan nie eintlik daarsonder nie.”
Dit alles gesê, meen Dicey nie handearbeid gaan verdwyn in die kernvrugtebedryf nie, veral nie om iets soos plukwerk te doen nie. “Die hoë werkloosheidsyfer is kommerwekkend en die sagtevrugtebedryf kan ’n groot rol speel om werk te skep en ook om die plattelandse gemeenskap maatskaplikekonomies op te hef. Só kan ons deel wees van die oplossing vir die land. Die WesKaap se appel, peer en steenvrugbedryf speel ’n groot maatskaplikekonomiese rol. Ons kan bydra tot werkskepping en die opheffing van die platteland. Ons moet ons mense goed beloon, maar daar is twee kante, want ’n mens kan nie meer onproduktiwiteit bekostig nie. Geskooldheid gaan ook al hoe belangriker raak om seker te maak jy kan met die tegnologie werk.”
Dicey sê hy was nog ’n jong man toe hy in rade begin dien het – destyds nog Unifruco se oesskattingskomitee. Daarna het die een ná die ander bedryfstruktuur gevolg, en male sonder tal het hy die warmste stoel volgesit.
“Dit is maar deel van my, ek wil in beheer wees van my eie toekoms,” sê hy.
“My eerste job is steeds boer, maar ek het ook besluit ek wil by die dinge betrokke wees. Ek kry geen kommersiële voordeel daaruit nie, maar tog trek ek persoonlike voordeel uit die blootstelling wat ek kry en so interessant vind. Dit gee vir my genoegdoening.”
‘Ons almal betaal ’n bietjie ekstra vir sekuriteit en skole. Jy moet dieselfde doen vir jou bedryfsorganisasie, want ons moet ál meer doen wat die staat in die verlede gedoen het.’