Vra vir Faffa
Leptospirose is ’n besmetlike siekte by beeste, skape, bokke, varke, perde en honde, en word veroorsaak deur die Leptospira-bakterieë. Dit kom ook vrylik in die natuur voor by ’n groot verskeidenheid wilde diersoorte, en is oordraagbaar na die mens.
IN WATTER GASHERE IS LEPTOSPIRAORGANISMES AL GEVIND?
Daar is twee soorte gashere, naamlik instandhoudingsgashere en toevallige gashere. Die instandhoudingsgashere dien as die bron van besmetting van ander gashere, sowel toevallige as instandhoudingsgashere.
Instandhoudingsgashere ontwikkel ná besmetting met ’n spesiespesifieke Leptospira-bakterie. Akute, matige of geen kliniese simptome kan waargeneem word. Die gashere word maklik besmet, en ná die aanvanklike besmetting lokaliseer die besmetting in die baarmoeder, oog en niere, waarna kieme vir lang tye in die urine uitgeskei word.
Die volgende diere is al as instandhoudingsgashere geïdentifiseer: vlermuise, muishonde, honde, jakkalse, buidelrotte, wildevarke, takbokke, varke vir L. pomona, beeste vir L. hardjo en perde en varke
L. bratislava. In Suid-Afrika is daar ook Leptospira-serotipes by ’n rietbok, ’n bosvark, ’n swartwildebees, ’n njala en twee swartrenosters gevind.
HOE WORD DIT OORGEDRA?
Leptospirose kan op die volgende maniere oorgedra word: geslagtelik, deur die plasenta, vel, oraal, asemhalingstelsel, oogslymvlies, urine en ongepasteuriseerde melk. Karnivore kan die infeksie deur besmette kos opdoen. In stalle waar diere op beton urineer, kan die kieme deur sproei- of druppelbesmetting versprei en ingeasem word.
Verspreiding kan ook deur dekking en kunsmatige inseminasie versprei word. Leptospira-bakterieë word goed bewaar in semen, asook in die vloeistof wat vir die verdunning van semen gebruik word.
Hierdie is ’n soönotiese siekte (siekte wat van diere na mense oorgedra word). Slagplase en melkerye is ’n groot bron van besmetting vir diere en mense.
WAT IS DIE EKONOMIESE GEVOLGE?
Leptospirose is ’n belangrike oorsaak van ekonomiese verliese by produksiediere. Die meeste infeksies wat deur Leptospira veroorsaak word, is subklinies en word geassosieer met infeksies van die fetusse wat aborsies, stilgeboortes en verswakte pasgeborenes met ’n hoë vrektesyfer by beeste, skape, perde en varke tot gevolg het. Verlengde tussenkalfperiodes word aangeteken, die resorpsie (afsterwing) van fetusse kom voor, en meer kunsmatige inseminasies is nodig om diere beset te kry.
By beeste kom epidemies van aborsies, onvrugbaarheid en verhoogde uitslagting voor. Melkverliessindroom wat deur L. hardjo veroorsaak word, kom ook by melkkuddes voor.
BRONNE:
Carole A Bolin. Diagnosis and Control of Bovine Leptospirosis; Proceedings of the 6th Western Dairy Management Conference, March 12-14, 2003, Reno, NV 155.
Coetzer, J.A.W en Tustin, R.C. 2004. Infectious diseases of Livestock. Oxford University Press. ISBN 0 19 578202 X.
Mönnig, H.O. en Veldman, F.J. 1975. Handboek oor Veesiektes. Tafelberg-Uitgewers. ISBN 0 624 00359 0.
Dr. Faffa Malan is bestuurder van die Herkouerveterinêre Vereniging van Suid-Afrika en dr. Jacoba Vaessler was voorheen tegniese bestuurder by Zoetis.