Welkome weidingshoop: SA plant ‘red’ 3m. ha marginale grond in Australië
’n Weidingskultivar wat in Australië uit ’n Kaapse peulplant ontwikkel is, is gekommersialiseer en kan eersdaags uitkoms bied aan Wes-Australiese veeboere op suur sandgrond. As genoeg saad vermeerder is en alle protokolle is onderteken, sal dit mettertyd ook in Suid-Afrika te koop wees.
Ná tien jaar van peulplante uit verskillende Mediterreense gebiede toets en seker maak dat daar stikstofbindende bakterieë vir hulle is, spog Wes-Australië uiteindelik met ’n nuwe meerjarige weidingsgewas wat uitstekend aangepas is in die diep, arm en suur sandgrond wat redelik algemeen in dié staat voorkom.
Isanti, die nuwe Lebeckia-kultivar, is ontwikkel uit saad van Lebeckia ambigua wat in die Wes- en Noord-Kaap versamel is.
Prof. John Howieson van die sentrum vir rhizobiumstudies aan Murdoch-universiteit en hoof van die projek om Lebeckia ambigua te veredel, en sy kollega Robert Harrison skryf in ’n verslag oor die navorsing (“Turning sand into feed: developing a perennial legume [Lebeckia ambigua] for low-profitable soils”) die kultivar se gunstigste eienskap is dat die plant op diep sandgrond en grond wat versteur is, geplant kan word om gronderosie en lae vrugbaarheid teen te werk. “Saam met Isanti, die kultivar wat hulle ontwikkel het, se vermoë om deur die jaar groenvoer te verskaf, kan dit ook omstandighede skep waarin ander peulgewasse, soos serradella en ondergrondse klawer, makliker vestig.”
Die kommersialiseringsooreenkoms tussen Wes-Australië en die landbounavorsingsraad (LNR) is vroeg September in Wes-Australië onderteken. Ingevolge die ooreenkoms sal tantieme op saadverkope aan die LNR betaal word. Saad sal mettertyd aan Suid-Afrikaanse boere te koop aangebied word. Dit is nie seker wanneer dit sal gebeur nie.
Die gewas kan help dat miljoene hektaar onvrugbare sandgrond in Wes-Australië nuttig gebruik kan word omdat boere hul skape beter in die somer en herfs sal kan dra op grond wat voorheen nie veel gebied het nie. “Isanti is ontwikkel vir grond wat andersins onproduktief sou wees.”
Howieson sê die gewas kan 3 miljoen hektaar van Australië se marginale boerderygrond in produktiewe somerweiding omskep en dit vir boere moontlik maak om meer skape aan te hou, meer wol te skeer en beter vir hul diere te sorg. “Die resultaat van ons navorsing is iets waarna ons lank gesoek het, veral omdat Isanti deur die somer op onvrugbare sandgrond kan groei.”
Volgens hom kan die plant ook noemenswaardige besparings vir skaapboere teweeg
bring, omdat dit onnodig is om voer te koop vanweë die hoër drakrag. “’n Ekonomiese ontleding toon dat Lebeckia-weiding boere 400 Australiese dollar per hektaar meer in die sak in bring. Ons dink dit sal besonder waardevol wees as ooie op die weiding kan lam of hul lammers kan speen omdat dit voer van gehalte bied.”
Murdoch-universiteit het die navorsing gefinansier en het steun gekry van die Australiese sentrum vir internasionale landbounavorsing.
VESTIG BEGIN LENTE
Die beste tyd om Isanti te vestig, is in klam grond, ná die laaste lentereën, sê Howieson. “In Wes-Australië is dit gewoonlik die laaste week van Augustus tot die eerste week van September.”
Lebeckia se saadjies is so klein soos lusernsaad en moet dus vlak – hoogstens 10 mm diep – gesaai word om te verseker dat dit opkom.
Hy sê suksesvolle vestiging van Isanti vereis omvattende onkruidbestryding sodat die plante in Oktober nie met onkruid om water hoef mee te ding nie. In die winter kan onkruid deur beweiding bestry word.
Hulle beveel Isanti aan vir gebiede met ’n jaarlikse reënval van 200-450 mm.
Oor die beskikbaarheid van saad sê Howieson hulle het 4 ha Isanti wat hulle in Desember gaan oes. “As dit goed gaan, behoort ons sowat 100 kg saad te oes. Die saad sal beskikbaar gestel word aan Wes-Australiese boere wat bewese spesialisprodusente van saad is.
“Dit word só gedoen omdat die spesiale toerusting nodig is om klein hoeveelhede (minder as 25 kg) te saai en te oes.”
Die optimale saaidigtheid is 2 kg/ha. Aangesien die saad met eiesoortige rhizobiumbakterie geënt word, is dit nie nodig om stikstofbemesting toe te dien nie. Howieson sê hulle beveel wel aan dat superfosfaat en kalium in ’n verhouding van 3:1 op diep sandgrond toegedien word.
Howieson en sy span het twee nuwe rhizobiumspesies geassosieer met Lebeckia ambigua geïdentifiseer. Burkholderia dilworthii en Burkholderia sprentiae is nuwe spesies van wortelknopbakterieë (rhizobia) wat stikstof in simbiose met Lebeckia ambigua kan bind.
Hy sê dit is verpligtend om die saad te ent as dit in Wes-Australiese grond geplant word. “Dit sal dalk nie so nodig wees as dit in die natuurlike verspreidingsgebiede van die plant in Suid-Afrika geplant word nie.”
Isanti kan die eerste winter nadat dit gevestig is, lig gewei word om onkruid te bestry. Daarna kan swaarder wisselweiding die tweede somer en daarna toegepas word.
Die plante kan drie tot ses jaar produktief wees as dit reg bewei word, dog Suid-Afrikaanse boere op wie se grond die wilde plante versamel is, sê die plante kan tot 20 jaar lank leef.