Vrae oor resultate van R3,6 miljard vir opleiding

DIE departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling weet nie hoeveel jeugdiges wat deur sy Narysecprogram vaardigheidsopleiding ontvang het, die arbeidsmag betree het nie.

Altesaam R3,6 miljard is aan die program bestee sedert dit in 2010 begin is om matrikulante van 18-25 jaar oud in landelike gebiede 24 maande lank op te lei. Dit was deel van die regering se transformasiestrategie vir die landelike ekonomie.

Departementele rekords toon altesaam 22 341 jeugdiges in alle provinsies het van 1 September 2010 tot 30 April 2018 aan die program deelgeneem.

Nadat miljarde rande daarop bestee is en omdat die departement geen idee het hoeveel van die jeugdiges werk gevind het nie, het die departement besluit om die program te “herfokus”.

Mnr. Nasele Mehlomakulu, adjunkdirekteur-generaal van die departement verantwoordelik vir die Narysec-program, het aan die parlement se portefeuljekomitee vir landbou, landelike ontwikkeling en grondhervorming verslag gedoen. Hy het gesê die program sal nou daarop konsentreer om jeugdiges te werf vir “indiensneming en entrepreneurskap” en nie vir meer vaardigheidsontwikkeling nie.

Hy het gesê dat jeugdiges duidelik “geïdentifiseer en bevestig” moet wees voordat hulle gewerf word om aan die program deel te neem. Kort, praktiese vaardigheidsopleiding sal aan die jeugdiges gegee word sodat hulle die werk kan doen.

Die program moet ook in pas gebring word met die nuwe distriksontwikkelingsmodel wat pres. Cyril Ramaphosa aangekondig het.

Mehlomakulu het gesê 1 360 kadette is landwyd besig met opleiding. Altesaam 2 361 wat die program voltooi het, wag nog om hul sertifikate te ontvang, terwyl 11 595 die program voltooi het én in besit is van hul sertifikate.

Die bedrywe waarin die kadette opleiding kry, is die landbou, bosbou, visserye, finansies, eiendom en sakedienste, die boubedryf en ingenieurswese, energie en water, onderwys en opleiding, gesondheid, veiligheid en sekuriteit, gasvryheid, toerisme, vervaardiging, inligtingstegnologie en media, asook vervoer, verpakking en kommunikasie.

KOMITEE WOEDEND

Me. Kathleen Mahlatsi, ANC-LP, het gesê die departement kon met die R3,6 miljard sowat 650 plase gekoop het teen R6 miljoen elk – 72 plase per provinsie.

Me. Tammy Breedt, die VF Plus se hoofwoordvoerder vir landbou en grondhervorming, het gesê sy is bevrees die aangepaste program sal – soos baie ander programme waarvan die naam elke keer verander word – geen verskil op grondvlak maak nie.

Sy meen die jeugdiges moet eerder as voorligtingsbeamptes opgelei word. Dié opleiding moet gekoppel word aan ’n verpligte indiensnemingstydperk by die staat.

Me. Annette Steyn, die DA se skaduminister vir landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, wou weet hoeveel kadette ná die opleiding werk gevind het en hoe die departement die behuisingstoelae van R2 180 per maand monitor wat die kadette ontvang. Weens omstandighede kan hulle selfs onder ’n bos bly en die geld elders aanwend.

Mehlomakulu het kleigetrap om die vrae te beantwoord. Hy het gesê die besluit om die program te herontwerp het gevolg nadat ’n studie van die Navorsingsraad vir Menslike Wetenskappe leemtes uitgewys het, wat hulle wil regstel. Die departement sal skriftelik antwoord oor hoeveel kadette werk gevind het