HOE DRAAI DIE WIND DAN NOU?
Boere wat windpompe gebruik om water te pomp, en die eienaars van windlaaiers kla nie sommer dat die wind te veel waai nie. Selfs Kapenaars besef hoe nodig die “Kaapse Dokter” is om lugbesoedeling weg te waai.
Dit is juis oor die belangrike rol wat wind speel dat daar kommer uitgespreek is oor die neiging tot windstilte wat van 1970 tot 2010 reg oor die wêreld waargeneem is. Dit het onder meer implikasies vir die opwekking van windenergie ingehou.
Die goeie nuus is dat die wind die afgelope dekade weer sterker waai.
Volgens navorsing wat in die vaktydskrif Nature Climate Change bekend gemaak is, waai die wind sedert 2010 sterker oor die grootste dele van Noord-Amerika, Europa en Asië. Die wêreldwye gemiddelde windspoed het in minder as ’n dekade van sowat 11,3 km/h tot 11,9 km/h toegeneem. Dit beteken ’n styging van 17% in die moontlike hoeveelheid energie wat ’n gemiddelde windlaaier kan opwek.
Wetenskaplikes het reeds goed kopgekrap oor die sogenoemde “globale verstilling”, soos wat die neiging tot swakker winde genoem word. Een gewilde teorie is dat veranderinge in grondbenuttingspatrone en stedelike ontwikkeling die oppervlakte van die aarde “growwer” gemaak het. Dit het ’n sleur in lugvloei om die aarde veroorsaak. Dit verklaar egter nie waarom die wind die afgelope tien jaar weer sterker waai nie.
Wetenskaplikes wat by die onlangse navorsing in Nature Climate Change betrokke was, meen dit kan aan natuurlike klimaatsiklusse toegeskryf word. Groot klimaatspatrone wat temperature in sekere dele van die wêreld beïnvloed, het ’n groot uitwerking op windspoed. Boonop kan temperatuurverskille tussen aaneenliggende streke of tussen die see en die land lugvloei beïnvloed.
Die navorsers het byvoorbeeld gevind dat die wind swakker waai oor die grootste deel van die Noordelike Halfrond wanneer dit warmer is oor dele van die tropiese Atlantiese Oseaan en die westelike Stille Oseaan en Groenland.
“Die aarde word mettertyd warmer vanweë mensgedrewe klimaatsverandering. Daar is tog in die patroon van verwarming warmer en koeler siklusse wat soms vir dekades kan aanhou,” het hulle in ’n artikel in Scientific American geskryf.
Sterker wind is goeie nuus vir die windkragbedryf. Volgens voorspellings kan die opwekking van windkrag teen 2024 met 37% toeneem.
Die sterker wind hou implikasies vir die beplanning van windkrag in, meen die wetenskaplikes. As natuurlike klimaatsiklusse sulke groot veranderinge in windspoed kan veroorsaak, moet die windkragbedryf daarvoor beplan en ook voorsiening maak vir die gevolge van klimaatsverandering.