Volhoubare boerdery verg slim tegnologie
Strategiese vennootskappe en samewerking in die waardeketting van lewendehaweproduksie is ononderhandelbaar. Die vraag is nie meer of ons wil saamwerk nie, maar eerder hoe.
In ’n verslag in 2018 het die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling bevestig Suid-Afrika se beesvleisbedryf is die landboukommoditeit wat die tweede vinnigste groei. Die braaihoendersektor groei die vinnigste.
Hierdie groei word gestimuleer deur verbruikers met ’n stygende inkomste en word ondersteun deur tegnologiese en strukturele veranderings.
Dieselfde verslag het getoon dat beesvleisproduksie 80% van die Suid-Afrikaanse beesbedryf uitmaak. Beesvleisproduksie se bruto waarde het van R12 miljard in 2007-’08 tot R33 miljard in 2016-’17 toegeneem – ’n styging van 175%.
Mnr. Roelie van Reenen, direkteur van Beefmaster se verskaffingsketting, het vroeg verlede jaar bevestig die voorafgaande maande was nie maklik vir die vee- en rooivleisbedryf nie weens:
■ Hoë mieliepryse.
■ Uiterste droogte.
■ ’n Ekonomie wat stagneer.
■ Die bek-en-klouseeruitbreking. Dit is gevolglik noodsaaklik dat al die belanghebbendes in die bedryf moet saamwerk om die bruto binnelandse produk te verhoog, voedselsekerheid te ondersteun en indiensneming te stabiliseer.
UITVOER
Die goeie nuus is dat Suid-Afrika in 2014 ’n netto uitvoerder van rooivleis geword het. Sowat 4% van die plaaslike beesvleisproduksie word uitgevoer en aan 42 lande wêreldwyd gelewer. In 2015 was Suid-Afrika 15de op die lys van wêreldwye uitvoerders van rooivleis, en in 2017 16de. Brasilië is die grootste uitvoerder van beesvleis ter wêreld.
BEK-EN-KLOUSEER
Die uitbreking van bek-en-klouseer in 2018 en 2019 het ’n groot impak gehad op Suid-Afrika se vermoë om vleis uit te voer.
Die bedryf moet dus meer klem lê op die naspeurbaarheid van lewende hawe.
Die departement en ander belanghebbendes is besig om ’n konsepdokument op te stel wat voorstel dat ’n stelsel vir die identifikasie en naspeurbaarheid van lewende hawe toegepas word, naamlik Livestock Identification and Traceability System SA (LITS SA). Die dokument het hierdie doelwitte:
■ ’n Geloofwaardige stelsel vir die bedryf en handelsvennote vir die identifikasie en naspeurbaarheid van lewende hawe en produkte van dierlike oorsprong.
■ Die skep van ’n openbareprivate vennootskap tussen die regering en die bedryf.
■ Die verskaffing van inligting aan produsente, diensverskaffers en beleidsvormers wat hulle in staat sal stel om ingeligte besluite oor handel, produksie en produktiwiteit te neem.
■ Planne vir diere- en openbare gesondheid of siektebekamping, voedselveiligheid en -gehalte, marktoegang, handels- en ekonomiese groei, genetiese verbetering en produktiwiteit, rampbestuur en die vermindering van veediefstal.
■ Die versterking van bestaande markte en om nuwe markte te ontsluit.
■ Om die eise van die Suid-Afrikaanse verbruiker en die kwessie van vleisveiligheid deur die waardeketting aan te pak.
■ Bystand aan kleinhoeweboere om hul veeproduksie en -reproduksie te verbeter sodat hulle op beter pryse en toegang tot lonender markte aanspraak kanmaak.
■ Die verbetering van die gesondheid van diere deur behoorlike inentings- en ander ondersteuningsprogramme.
BOER SLIMMER
Die uitbreiding van die bedryf se uitvoervermoëns verg drie dinge:
■ Staatsondersteuning met die toepassing van die departement se doelwitte.
■ Strategiese vennootskappe met mense wat die risiko’s en probleme ken waarmee boere te kampe het.
■ Die afbreek van die “datasilo’s” wat in die bedryf bestaan, om die kritieke data op te bou wat nodig is om slimmer en produktiewer te boer.
Mnr. Kobus Stapelberg is die hoof van agri-versekering by King Price.