1

’n Boer van KwaZulu-Natal het die opbrengs op die swakste grond op haar suikerrietplaas verdubbel deur erdwurmkompos te gebruik. Sy maak dit self en maak ook erdwurmtee wat as grondbemesting en blaarvoeding gebruik word. Dit is goedkoop en maklik om te maak.

die kalsiuminhoud met behulp van kalk reg te stel nie, ondanks die verskeidenheid en getal mikrobes wat ons in die grond sou kon voeg. Grondgesondheid gaan dus oor meer as net kompos en kompostee.

“Ons pas ’n eenvoudige praktyk toe wat ander boere sonder te veel moeite en koste op groot skaal op hul eie plase kan probeer.”

KOMPOS

Clegg sê die maak van die kompos is vir hulle ’n manier om eerder kos vir erdwurms in erdwurmkomposhope te maak as wat dit ’n proses van kompostering is.

“Ons het nie die vermoë op die plaas om hierdie proses volgens streng wetenskaplike beginsels en as ’n volwaardige produksie-afdeling te bestuur nie. Ons het onsself dus só ingerig dat ons die proses op ’n ekstensiewe manier kan bestuur en met robuuste aktiwiteite steeds maksimum voordeel daaruit kan trek. My aanbevelings is dus nie ’n resep nie, maar riglyne wat jou in staat gaan stel om jou eie, pasgemaakte proses op die plaas te ontwikkel.”

Kompostering is ’n noodsaaklike proses om te verseker dat erdwurms nie doodbrand terwyl hulle die waardevolle voedingstowwe in die materiaal tot plant-opneembare samestellings verwerk nie. Let op die volgende:

■ Gebruik materiaal wat reeds op die plaas beskikbaar is.

■ Begin met ’n 4:1-verhouding van koolstof teenoor stikstof.

■ Die kompos sal ná sowat ses tot agt weke gereed wees om vir die wurms te voer.

■ Draai en besproei die komposhoop een keer per week.

“Ons gebruik hoofsaaklik materiaal wat reeds op die plaas beskikbaar is. Ons is gelukkig om suikerrietreste, boombas en saagsels van die kommersiële bloekom- en denneboomplantasies te hê. Dit maak finansieel nie sin om materiaal in groot maat na die plaas toe te vervoer nie, tensy dit oor ’n kort afstand en die materiaal gratis is.

“Die groot hope ( FOTO 1 ) wat soos kalk lyk, is saagsels wat ons by ’n nabygeleë saagmeule gekry het. Enige materiaal kan gebruik word om kompos te maak. Bloed is fantastiese voedsel vir mikrobes. Slaghuis- en kombuisafval kan dus goed werk in ’n komposhoop voordat dit vir die wurms gevoer word. Groente met sterk reuke, soos uie en knoffel, moet egter eers gekomposteer word voordat dit vir die wurms gevoer word.

“Ons mikpunt vir onverwerkte materiaal is om met ’n koolstof-tot-stikstof-verhouding van vier tot een te begin. Maak seker jy het vier keer