Trekkerstories: Case-eenmansaak groei tot grote

Die grondlegger van die Caseorganisasie, Jerome Increase Case (1819-1891), het nooit die produk waarmee hy die meeste in Suid-Afrika verbind word, die Case-trekker, gesien nie. Die eerste trekkers wat naastenby soos vandag se trekkers lyk, is eers ná sy dood vervaardig.

Hy is ook die mens wat in die beginjare van landboumeganisasie die meeste bygedra het tot die ontwikkeling van die dorsmasjien.

Case se pa het in die deelstaat New York geboer in die tyd toe mense nog hul koring met sekels en sense gesny en die pitte met dorsvleëls uitgeslaan of deur diere laat trap het. Die jong Case het verstaan waaroor dit gaan toe hy as seuntjie gelees het van ’n masjien wat iemand in gedagte het wat koring kan sny. Toe Jerome Case 12 was, het Cyrus McCormick sy eerste snymasjien gedemonstreer.

Case het eers vir sy pa gewerk, maar op 21 sy eie onderneming gestig en vir ander boere in die omgewing gedors met ’n masjientjie wat sy pa uit Engeland ingevoer het. Twee jaar later het hy ses dorsmasjientjies op krediet gekoop en daarmee meer as 1 000 km na die Amerikaanse Midde-Weste verhuis. Hy wou daar ’n bestaan gaan maak, want daar was baie geleenthede vir die vervaardiging en herstel van landbouwerktuie, veral oesmasjinerie. Onderweg het hy egter vyf van die masjientjies aan boere met graan op die land verkoop. Teen ’n behoorlike wins, natuurlik.

In daardie jare was ’n dorsmasjien nie veel meer as ’n draagbare kis met binne-in ’n draaiende silinder met penne wat die pitte van die aar af losgeslaan het nie. Dan moes die graan nog gewan word. Case het algaande sy dorsmasjien verbeter en sy werkwinkel as fabriek gebruik om sy produk onder sy eie naam te vervaardig en te verkoop. Die eerste groot verbetering was die vasgeboude wanmasjien.

FABRIEK LANGS RIVIER

Voordat hy 30 jaar oud was, het Case na ’n geskikte plek in Wisconsin verskuif sodat hy sy fabrieksgebou van drie verdiepings langs ’n rivier kon oprig. Hy wou op groot skaal werk en waterkrag saam met stoom as energie gebruik.

Met eie patente en die aankoop van vervaardigingsregte en patente het sy dorsmasjiene en bedryf gegroei. Waar die masjientjie eers met die hand gedraai is, moes perde op ’n trapmeul later die krag verskaf.

Toe “perdekrag” weens verdere ontwikkeling later nie meer voldoende was nie, het Case self mobiele stoomenjins begin bou en dit saam