Kies die regte drupperlyn vir optimale besproeiing
Die doel van drupbesproeiing is om water so doeltreffend moontlik aan te wend. Na gelang van hoe dit gebruik word, wissel die doeltreffendheid van 90-95%. Dit kan egter belemmer word as ’n boer nie die regte toerusting vir elke taak inspan nie.
Hoe kies ’n mens die regte drupperlyn? Is een wat drukkompenserend is, nodig? Wat moet die drupper se leweringstempo wees? Vir hoeveel seisoene moet ’n boer op die drupperlyn kan reken? Is ’n inlyn of geïntegreerde drupperlyn die beste vir die spesifieke taak?
“Drupperlyne word in verskeie wanddiktes vervaardig en elkeen is vir spesifieke omstandighede geskik. Verskeie faktore sal bepalend wees wanneer die gepaste wanddikte vir ’n drupbesproeiingstelsel gekies word,” sê mnr. Jerry Austen, produkbestuurder van Netafim Suid-Afrika.
Op grond van ekonomiese en praktiese oorwegings moet die boer en besproeiingsontwerper besluit of ’n drupperlyn met ’n dun, medium- of dik wand die beste vir die betrokke projek gaan wees (sien TABELLE ).
Een van belangrikste oorwegings is of die drupperlyn net vir ’n een seisoen gebruik gaan word en of die boer dit vir meer seisoene gaan nodig hê. Volgens Austen word dit hoofsaaklik deur die gewas bepaal. Dit moet dus in ag geneem word by die keuse van die drupper en drupperlyn.
Drupperlyne met ’n dun wand word meestal vir een tot drie seisoene gebruik by veral groente en ander kontantgewasse. Hierdie drupperlyne is ook ideaal vir tydelike besproeiing wat strookbenatting of ontkieming ten doel het.
Een van die belangrikste voordele van dunwanddrupperlyne en die gebruik daarvan vir ’n enkele of beperkte seisoene is die laer kapitaalkoste. ’n Boer sal ook op lopende koste bespaar. Omdat die drupperlyne net ’n enkele seisoen hoef te loop en die risiko vir verstopping nie so ’n groot bekommernis is nie, kan die vereistes vir onderhoud en watergehalte effens verslap word.
Elke drupper en drupperlyn het ’n reeks eienskappe wat sal bepaal vir watter aanwending dit geskik is.
“Die boer moet ’n drupperlyn kies deur te besluit watter eienskappe noodsaaklik is vir ’n spesifieke aanwending, die betrokke gewas en omstandighede. Uiteindelik word gemik na ’n balans tussen drupperkoste en drupperprestasie,” sê Austen.
Die prysetiket van die gevorderdste drupbesproeiingsoplossings vir langtermynaanplantings kan jou nogal laat skrik. Volgens Austen is drupperlynkoste egter op ’n glyskaal, en ’n wye reeks drupperlyne vir verskillende aanwendings is op die mark beskikbaar.
“Oorweeg ’n seleksiegrafiek waar die y-as koste voorstel en die x-as aspekte soos duursaamheid, verstoppingsweerstand en ander belangrike druppereienskappe. Enige beweging op die x-as
sal uiteraard beweging op die y-as veroorsaak, wat koste sal verhoog of verlaag.”
KIES REG
’n Paar aspekte is belangrik in die keuse van druppers.
Hoe groter die drupper, hoe beter
’n Groter drupper het ’n groter filtrasiegebied wat die verstoppingsrisiko verklein. Onthou ook dat die verstoppingsrisiko minder word namate die turbulensie in ’n druppervloeipad verhoog. Hoër turbulensie word moontlik gemaak deur ’n wyer, dieper en korter stelsel. Onthou, ’n drupper se leeftyd is net so lank as wat die water vloei.
Hoe groter en meer gevorderd ’n drupper, hoe duurder
Dieselfde geld vir wanddikte. ’n Dikker pypwand maak die drupperlyn duursamer, maar omdat meer grondstowwe nodig is om die drupperlyn te vervaardig, lei dit tot hoër koste. ’n Drupperlyn met ’n dunner wanddikte sal goedkoper wees, maar meer geneig tot drupperlynskade.
’n Groot, gevorderde drupper wat lank diens moet doen, sal dus in ’n drupperlyn met ’n dik wand en soortgelyke duursaamheid gebruik word. Op die ander punt van die glyskaal word ’n kleiner drupper wat slegs enkele seisoene diens moet doen, in ’n dunwandpyp gebruik.
Die regte man vir die taak
Die belangrike vraag is: Wat het die betrokke gewas nodig en wat laat die omstandighede toe? ’n Besproeiingsontwerper sal nie dieselfde besproeiingstoerusting vir enkelseisoenbesproeiing met swak watergehalte as vir langtermynbesproeiing met dieselfde watergehalte aanbeveel nie. Dieselfde toerusting sal ook nie aanbeveel word vir enkelseisoenbesproeiing met water van onderskeidelik goeie en swak gehalte nie.
“Indien dikwanddrupperlyne met gevorderde druppers nie noodsaaklik is nie, maak dit ekonomies nie sin nie. In moderne boerdery behoort enige onnodige besteding vermy te word. Doeltreffendheid is noodsaaklik vir oorlewing,” sê Austen.
“In so ’n geval kan dunwanddrupperlyne tot beduidende besparings lei en is doeltreffende drupbesproeiing en die voordele wat dit inhou, toegankliker. Jy het nie ’n 4x4 in die stad nodig nie.”
Die drupper en eienskappe van drupperlyne wat bespreek is, moet egter nie met gehalte verwar word nie. Selfs die eenvoudigste drupper moet van hoogstaande gehalte wees.
“Dikwels word gedink dunwandpype is gelykstaande aan swak gehalte, maar dis nie waar nie. Gehalte sal in die praktyk die deurslag gee. Jy kan nie bekostig om die sukses van jou belegging te bedreig deur drupbesproeiingstoerusting van swak gehalte te gebruik nie.”