‘DIE EKONOMIE HERSTEL G’N’
Die berig “Ekonomiese herstel wink vir Suid-Afrika” (LBW ,20 Mei 2021) het betrekking.
Die aansprake dat die inflasieen wisselkoers, asook ekonomiese groei, deur rentekoersveranderings bepaal word, is die enkele grootste dwaling in die ekonomiese wetenskap. Daar bestaan absoluut geen bewyse daarvoor nie.
Die inflasiekoers word bepaal deur ál die plaaslike en internasionale politieke en ekonomiese faktore wat ’n invloed op die vraag en aanbod van goedere en dienste het, asook die waarde van die geldeenheid.
Ekonomiese groei word deur die vraag- en aanbodkant van die ekonomie geskep, soos Statistieke SA elke kwartaal bewys. Dit word deur die winsmotief aangedryf. Die uitwerking van rentekoerse op hierdie ekonomiese veranderlikes is in werklikheid weglaatbaar klein. Eenvoudige statistiese ontledings het getoon dat die veranderings in rentekoerse geensins die veranderings in hierdie drie veranderlikes kan verklaar nie.
Die Reserwebank het verlede maand voorspel dat die ekonomie vanjaar “met 4,2% sal groei nadat die ekonomie in die eerste kwartaal meer gegroei het as wat verwag is”, en dat hy sy voorspelling vir 2021 kan verhoog.
Die bank het dit ook duidelik laat blyk dat die jongste ekonomiese inperking weens die toename in Covid-19-gevalle nie die ekonomiese herstel in die wiele sal ry nie.
Die feite is dat die ekonomie nie besig is om te herstel nie en dat dit ook nie in die eerste kwartaal meer gegroei as wat verwag is nie. Daar bestaan in hierdie stadium ook geen aanduiding dat die ekonomie vanjaar enigsins sal groei nie.
Die enigste moontlikheid wat vir 2021 verwag kan word, is die 2,7% waarmee die ekonomie in die eerste kwartaal vanjaar ingekrimp het vergeleke met die eerste kwartaal van 2020. Dit is die enigste korrekte manier om die kwartaallikse groeikoers te bepaal. Daar is absoluut geen moontlikheid dat “monetêre beleid akkommoderend kan wees om groei te ondersteun nie”. Ek daag die Reserwebank weer uit om die aansprake oor sy rentekoersbeleid te bewys.
Daar bestaan ook geen kans dat die “toenemende klem op die verbintenis van die Ramaphosa-regering om groei aan te wakker deur strukturele hervorming”, sal slaag nie. Die enigste kans is as die regering ’n politieke en ekonomiese omgewing skep wat bevorderlik vir die private sektor is om winste en ekonomiese groei te skep, want daar bestaan geen ander manier om groei te skep nie.
FANIE BRINK
Onafhanklike landbou-ekonoom, Bothaville