SA graanbedryf kan dié neiging nie bekostig

DIE dinamiek van graanvervoer in Suid-Afrika het die afgelope 20 jaar drasties verander. In 2006 is 36% van mielies en koring nog per spoor vervoer en 58% padlangs. Die res was hoofsaaklik vervoerbande, waar persele aangrensend tot mekaar geleë is. Vandag word slegs 4% van graan per spoor vervoer en 87% padlangs. Dié afname in spoorvervoer vanaf 4,2 miljoen ton in 2006 tot slegs 700 000 ton in 2022 is gedeeltelik vanweë probleme, soos kabeldiefstal en ’n tekort aan werkende lokomotiewe.

Dié veranderinge in die graanvervoerstelsel het ’n wye reeks implikasies vir die Suid-Afrikaanse landboubedryf en die logistieke sektor. Suid-Afrika se logistieke infrastruktuur is tradisioneel ontwikkel vir meestal spoorvervoer, dus lei hierdie verandering ten opsigte van verhoogde padvervoer tot probleme vir die laai en aflaai van vragte. Dié probleem kom veral na vore in die hawens waar graan in- en uitgevoer word. Die dalende gebruik van spoorvervoer vir uitvoer belemmer ook die bedryf se internasionale mededingendheid. Dit is bekend dat spoorvervoer wêreldwyd die goedkoopste vorm van vervoer is vir grootmaatprodukte.

Mededingende graan- en oliesaad-uitvoerlande het óf reeds ’n funksionele spoorwegstelsel óf is besig om hul stelsels te verbeter. Net in Suid-Afrika gaan die stelsel agteruit.

Dit is belangrik dat Transnet Freight Rail (TFR) en die private sektor saamwerk om dringend oplossings te vind.

Sacota en sy lede, wat primêr die oorblywende TFR-graanklante is, werk reeds nou saam om oplossings te vind.