‘30 silwerstukke vir Souwesia’
Tientalle mense het vandeesweek triestige weer trotseer om stem dik te maak teen die munisipale raad se voorstelle om Souwesiastrand te ontwikkel. Dit volg op 'n meerderheidsbesluit tydens die pas-afgelope maandelikse raadsvergadering om, onderhewig aan 'n openbare deelnameproses, tenders te vra vir infrastruktuurontwikkeling op die gewilde, dog onontwikkelde strandgebied digby Groot-Brakriver.
In respons, beplan die Vriende van Souwesiastrand om op Vryheidsdag, 27 April, in groot getalle vreedsaam op te ruk na Souwesiastrand om weer hul kleim daarop af te steek.
Tydens die raadsvergadering van 29 Maart is 'n aanbeveling aan die raad aanvaar dat Souwesiastrand per tender op 'n 30 jaar huurtermyn aan 'n privaat instansie verhuur word, wat in ruil die area sal opgradeer om onder meer 'n driester-gegradeerde woonwapark, 'n dagkamperingsterrein, parkeerarea en toegang tot die strand te voorsien. Die suksesvolle tenderaar sal die risiko dra van enige grondeise.
Ongeag die koue het besorgde inwoners op Dinsdagaand, 10 April in die skrams lig van 'n enkele lamppaal op 'n straathoek vergader. Die konsensusmening was dat die kwessie nie verpolitiseer moet word nie, maar dat die gemeenskap van Groot-Brakrivier hulle moet verenig vir die gemeenskaplike doel om Souwesiastrand as hul eiendom en vir hul nageslag te bewaar.
Apartheid
Verskeie sprekers het emosioneel die apartheidsvergrype van die verlede in herinnering geroep toe sogenaamde anderskleuriges toegang tot strande geweier is.
"Daardie jare het die kerkleiers onse mense gelei om te gaan swem. Ek kan onthou hoe my kaal voete op die warm sand gebrand het - ek kan my nie losmaak van hierdie saak nie," het mev Koert gesê.
Verskeie sprekers het te velde getrek teen aannames wat in die raad voorgehou is dat "die gemeenskap'" die ontwikkelingsvoorstelle steun. Inteendeel, het hulle gesê, vra die gemeenskap dat, as dit nie anders kan nie, elementêre dienste seisoenaal voorsien moet word sodat die gemeenskap kan voortgaan met hul tradisionele manier van kamp oor twee weke tydens die Desembervakansie.
Inkommer
Die ander doring in die vlees was die voorgestelde 30 jaar huurtermyn "wat waarskynlik aan 'n inkommer gegee sal word - 30 silwerstukke vir Souwesia."
"Ons mense het nie die duur karavane vir 'n driesterkampterrein nie. In ons kinderjare is 'n skuiling gebou en die hele gesin, die hele gemeenskap het op Souwesia uitgekamp. Vandag se raadslede ingesluit, het lekker en tradisioneel daar ontspan. In 'n nuwe terrein sal jou jukebox nie welkom wees nie. Daardie jare se herinneringe kan nie teruggekoop word nie," het Icosa se raadslid, Dawid Kamfer, gesê.
Stamhoof Vintcent Barry Jacobs van die Gourikwa-huis Khoi-San het na Souwesiastrand as bloedgrond verwys. "By Souwesia het mense geleef, dis ons erfenis, die grond is geproklameer as vir die bruinmense. Na 30 jaar beskik die Khoi oor 'n gewoontegebruiksreg op die grond."
Afstigting
Stamhoof Jacobs het gewys op 'n versugting oor die jare heen dat Groot-Brakrivier van die groter Mosselbaai moet afstig. "Dalk het die tyd daarvoor aangebreek."
Hy het gesê talle Khoiartifakte is op Souwesiastrand en onmiddellike omgewing gevind. "Die huidige voorstelle is 'n poging tot moderne grondonteiening nog voor enige grondeis afgehandel is. Intussen is die nasionale regering gevra om Souwesia as 'n projek te registreer sodat, in samewerking met landelike ontwikkeling en die munisipaliteit, die area ontwikkel kan word, hoewel die eienaarskap van die grond by die mense van Grootbrak moet berus."
'n Geestelike leier, vader Pietie Rhodes het gemaan dat die kwessie een van geregtigheid vir almal is. "Souwesia is nie ons lensiesop nie.
Die Boere is stelselmatig besig met die ontwikkeling van strandgebiede. Ons stryd is nie-polities, dit moet met waardigheid geveg word."
'Ons moet baklei'
Die provinsiale leier van Icosa, Mosselbaai raadslid Dawid Kamfer, het gesê hy is bereid om sy plek in die munisipale raad te verloor vir die reg en aanspraak wat sy mense op Souwesiastrand het. Hy het Icosa se regsverteenwoordiger, mnr Brown ook bekendgestel.
"Icosa het genoeg gehad. Ons moet saamstaan. Ons moet baklei, al moet ons ook sterf. Ons is lankal nie meer bang vir die polisie nie, hul teenwoordigheid beteken niks. Icosa se regsverteenwoordigers het vandeesweek begin met die opstel van dringende stukke om die raadsbesluit in die howe op hersiening te neem.
"Die raadslid vir hierdie area het met 'n glimlag op sy gesig Souwesia - dit wat vir ons en ons kinders belangrik is weggegee. As ons Souwesia deur die vingers laat glip, is dit vir altyd verby, soos wat dit te laat is vir Dias en die Punt. Ons vat nou ons ons grond. Ek verstaan waarom grondgrype in Suid-Afrika plaasvind.
Ons gaan nie toestem dat drie stene opmekaar gesit word om Souwesia te ontwikkel nie. Die raadsbesluit sal op hersiening hof toe geneem word. Die nuwe kontrak van die gewilde strandrestaurant by Souwesia is by hierdie hofstukke ingesluit.
Pad vorentoe
Talle sprekers het gevra dat die gemeenskap moet mobiliseer om "die grootste, dog vreedsame optog in die geskiedenis op Vryheidsdag, 27 April na Souwesia aan te pak.
Dis waar ons gaan wys wat ons kultuur en gebruike, ons onvervreembare regte, werklik is."