Naweek was stiller, nou wag groot werk
Met 1.2 miljoen nuwe kiesers, wat oor die afgelope twee registrasie-naweke op 18 en 19 November 2023 en 2 en 4 Februarie 2024 by sowat 23 000 registrasiepunte dwarsoor die land geregistreer het, staan Suid-Afrika se jongste lys stemgeregtigdes nou op 27.4 miljoen. Die kieserregistrasienaweke was egter net die kleedrepetisie voor die belangrikste algemene verkiesing in waarskynlik Mei homself sal afspeel om die leisels te begin terugtrek om dié jong demokrasie van 30 jaar van algehele verval te red.
Sy Mamabolo, hoofkiesbeampte van die Onafhanklike Verkiesingskommissie (OVK), was in die algemeen tevrede oor hoe die proses in sy geheel verloop het. Daar was min gevalle waar intimidasie plaasgevind het. Wat 'n positief is. Waar dit wel aangemeld is, is aandag daaraan gegee. Meer as 25% van die nuwe kiesers sorteer as jong mense en dié groepering kan 'n beduidende rol speel in die algehele uitslag in die komende verkiesing. Waar dié groepering met die vorige verkiesing in 2019 sowat 33% van die stemgeregtigdes verteenwoordig het, was dit teleurstellend dat net sowat 22% van hulle wel die moeite gedoen het om hul kruisies te gaan trek.
Lotsbepalend
As die toekomstige leiers van die land is dit uiters noodsaaklik dat hulle tot die besef kom dat dié verkiesing lotsbepalend vir hulle eie toekoms sal wees. Die regte besluite moet nóú geneem word. Daar kan nie langer gewag word om Suid-Afrika vir 'n volgende termyn van vyf jaar geheel en al in die hande van die African National Congress (ANC) te los nie. Hulle is reeds geweeg en hopeloos te lig bevind.
Beduidend is dat die oorgrote meerderheid van die nuwe jonger stemme in die provinsies van KwaZulu-Natal en Gauteng voorgekom het. Juis twee van die provinsies waar die opposisie vanjaar groot en sterk houe kan slaan om die land op die pad na herstel te lei. Die ANC is in die munisipale verkiesing van 2021 in Gauteng vir die eerste keer onder 50% gedwing en dit wil voorkom of dié afwaartse neiging nog nie voltooi is nie. Met 6.4 miljoen kiesers in Gauteng én die ekonomiese hartland van Suid-Afrika, is dit bitter belangrik dat die 82 168 nuwe jong kiesers die regte besluite neem
In KZN het die voormalige oudpresident en tronkvoël, Jacob Zuma, egter as 'n onwaarskynlike bondgenoot vir die opposisie na vore getree met sy openlike ondersteuning van die nuutgestigde uMkonto weSizwe-party én sy daaropvolgende skorsing vanuit die ANC. Dat dié orkestreerder van staatskaping nog steeds die hoë aansien geniet soos die geval is in KZN, gaan steeds die verstand te bowe, maar dit kan hopenlik daartoe aanleiding gee dat die opposisie juis daarom daaruit kan munt slaan. Die populistiese Julias Malema met sy rooi brigade van die Economic Freedom Fighters (EFF), moet egter nie heeltemal in KZN onderskat word nie. Hy het baie tyd die laaste klompie maande daar deurgebring en dit was nie om dowe neute nie.
Een van die hoekstene
Met die totstandkoming van die Veelparty Handves (VPH) waarin 11 partye reeds hul ondersteuning daaraan toegesê het, is die nie-deelname van minstens 10 miljoen geregistreerde kiesers in 2019, reeds geïdentifiseer as een van die hoekstene om die eerste groot slag te slaan gedurende vanjaar se verkiesing. In 'n gesamentlike verklaring deur die VPH het hulle gesê hulle is baie bedag daarop dat deelname aan plaalike verkiesings sedert 1994 afgeneem het.
"Een van die hoofredes daarvoor is dat mense moed opgegee het oor die gevolge, wat korrupsie byvoorbeeld vir die land inhou. Terwyl werksgeleenthede aanhoudend bly kwyn en infrastruktuur sigbaar ineenstort onder 'n monolitiese ANC, het kiesersdeelname afgeneem. Die VPH bied nou vir die eerste keer in 30 jaar 'n pad na oorwinning en 'n veranderde Suid-Afrika.
"Lede van die Handves bly steeds onafhanklike partye, wat elkeen hulle eie veldtogte sal dryf. Daar is egter eenstemmigheid onder al die partyleiers dat dit uiters belangrik is om kiesers na die stembus terug te bring. Nuwes sowel as dié wat moed opgegee het. Daar is 'n alternatief en as ons 10- of 20% van hulle kan terugbring tafel toe, kan die hele politieke landskap verander," lui dele van dié verklaring.
Hoe dit ookal sy, die ANC wéét hoe om 'n verkiesing te veg. En dié masjien sal binnekort weer in werking skop en in intensiteit toeneem namate daar nader aan die dag van die verkiesing beweeg word. Die regerende party se logistieke beplanning voor en tydens stemdag tesame met die uitdeel van onverwagse geskenkies, het hulle in die verlede baie gehelp om denke te swaai. Vanjaar sal geen uitsondering wees nie en dít moet almal in die opposisie-kampe mooi besef.
Die ANC kan dalk nie regeer nie, maar moet dié party glad nie onderskat wanneer daar gemobiliseer word nie.
As die toekomstige leiers van die land is dit uiters noodsaaklik dat hulle tot die besef kom dat dié verkiesing lotsbepalend vir hulle eie toekoms sal wees.