CZ Model 557
Leupold VX - Freedom
Alle goeie dinge kom tot ’n einde, lui die spreekwoord. Wanneer dit gebeur, huil sommige mense lang trane, maar elke slottoneel is ’n sleutel tot ’n nuwe begin.
Nuus uit die Tsjeggiese Republiek is dat die produksie van die gewilde CZ 550-gewere, wat ’n Mauser-tipe aksie het, gestop is. In die 550 se plek is daar nou ’n nuweling, die CZ 557. Die geboorte van die Model 557 is eintlik al ou nuus, want dié model is al ’n rukkie op die mark. Dis die nuus dat die Model 550 glad nie meer vervaardig gaan word nie wat baie mense onkant gevang het.
Leupold, die bekende Amerikaanse vervaardiger van optiese produkte het ook met ’n nuwe
produk vorendag gekom vir 2018. Die meer bekostigbare Leupolds, die VX-1 en VX-2 se vervaardiging is gestop en hierdie modelle word nou vervang deur die Leupold VX-Freedom. Laasgenoemde is een van die bes geprysde teleskope in sy klas, indien nie dié beste nie.
Om die CZ 557 en die Leupold VX-Freedom van nader te bekyk, het ek by Formalito, die plaaslike verspreider van CZ- en Leupold-produkte, ’n draai gaan maak. Johannes Coertse, die owerste oor ’n honderd by Formalito, het gereël dat ek ’n CZ 557 Sporter in .30-06 Springfield kan toets waarop ’n Leupold VX- Freedom 4- 12x40 gemonteer is. Ons het met die blinknuwe pakkie afgesit na die Premier-skietbaan naby Cullinan om die geweer en teleskoop deur hul passies te sit.
DIE VERSKILLE
Hoe verskil die Model 557 van die bekende 550? Wat jou sommer dadelik opval, is dat die 557 nie die kenmerkende lang Mauser-tipe uittrekker het wat aan die slot of grendel geheg is nie. Die nuwe kêreltjie (ek kan om die dood nie na ’n geweer as ’n sy verwys nie) is van daardie sogenaamde push feed- aksies. Stootvoer is seker die beste Afrikaanse benaming daarvoor, alhoewel dit effens snaaks op die oor val. In wese beteken dit dat ’n patroon voor die grendelkop uitgestoot word (sonder dat die uittrekker dit teen die grendelgesig vashou) totdat die patroon in die kamer beland, waarna die uittrekker se klou dán eers oor die dop se rand (rim) glip as die grendel gesluit word.
Daarenteen is die 550 ’n aksie wat die patrone gekontroleerd uit die magasyn na die kamer voer. Hierdie ontwerp is oorspronklik deur Mauser met hul Model 98-geweer beroemd gemaak. Dit beteken dat die uittrekker se klou die patroondop vasgryp die oomblik wanneer dit uit die magasyn vorentoe begin beweeg en dit teen die grendelgesig vashou. Sou jy dus die grendel weer terugtrek voordat die patroon heeltemal in die kamer is, sal die patroon saam met die grendel weer agtertoe beweeg. Met ’n stootvoer-aksie sal die patroon los bly lê halfpad op pad na die kamer toe as jy die slot terug trek.
Baie puriste glo die enigste werklik betroubare aksie is die gekontroleerde voer-aksie. Oor die jare heen het stootvoeraksies (omdat hulle oor die algemeen goedkoper en makliker is om te vervaardig) egter die geweerwêreld oorgeneem en vandag maak die meeste van die groot vervaardigers van hierdie ontwerp met sy klein veerbelaaide uittrekker gebruik. Teoreties is aksies wat patrone gekontroleerd voer beter, maar die stootvoeraksies het gekom om te bly en hul betroubaarheid is sodanig dat jagters en skyfskietskuts hulle met die grootste vrymoedigheid gebruik. Daar is niks so frustrerend of selfs gevaarlik as ’n onbetroubare geweer nie en in- dien die stootvoer-aksies onbetroubaar was, sou skuts regoor die wêreld hulle lankal geboikot het en alle vervaardigers sodoende gedwing het om terug te keer na die Mausertipe gekontroleerde voer-aksies.
Die CZ Model 557 het die »
» twee sluitnokke of sluitore, a la Model 550/Mauser voor aan die grendelkop behou. Saam met die veerbelaaide uittrekker is daar ook ’n veerbelaaide uitwerper wat in die grendelkop of eintlik die -gesig geleë is. Dit kan gesien word as ’n staalknoppie wat op ongeveer die vieruur-posisie in die grendelgesig sit. As die grendel teruggetrek word, stoot dié knoppie effens vorentoe en druk die dop dan weg van die grendelgesig sodat dit uitval.
Om te verhoed dat die grendel loskom van die aksie as dit teruggetrek word, het alle gewere ’n grendelstop. Op Mauser-tipe aksies word dit aan die linkeragterkant van die aksie aangetref (sien foto’s). Om die grendel heeltemal vry te laat kom van die aksie, word die grendelstop af- of ingedruk. Die Model 550 het ’n lek- ker groterige knippie wat maklik met die duim geopereer kan word terwyl die Model 557 ’n petieterige armpie het, wat vir my redelik moeilik werk.
MAGASYN, SNELLER, AKSIE
Anders as my CZ 550, wat ’n verwyderbare magasyn het, is die 557 voorsien van ’n magasynkas wat met die aksie geïntegreerd is en ’n vloerplaat wat oop skarnier. Die knip vir die vloerplaat is reg aan die voorkant van die snellerbeuel geleë. Die Model 550 se magasynknip sit voor aan die binnekant van die snellerbeuel. Magasynkapasiteit van die Model 557 is vyf vir alle kalibers, van die .243 Win tot die .30-06 Springfield. CZ se Model 550 was voorsien van ’n integrale haarsneller. Om dit te aktiveer, moet jy bloot die sneller ferm vorentoe druk nadat die geweer oorgehaal is. Met die nuwe Model 557 is daar weggedoen met die haarsneller. In die plek daarvan is ’n standaard-sneller wat ten volle verstelbaar is. CZ-gewere is bekend daarvoor dat hulle snellers nie te waffers is nie en so was dit ook die geval met my CZ 550 Varminter-model. Ons moes sommer lekker met hom peuter voordat hy mooi glad afgegaan het. In daardie opsig is die Model 557 ’n groot verbetering. Soos dit uit die fabriek kom, was ons toetsmodel se sneller eersteklas en dit kan natuurlik nog fyner gestel word.
Die CZ-aksies, alhoewel baie sterk en uiters betroubaar, is ook bekend daarvoor dat hulle maar grof kan wees. Weereens was my Model 550 geen uitsondering nie – dit het eers met tyd lekker glad geword. Die Model 557-toetsgeweer se gladde aksie het my dus dadelik opgeval. Nee, dis nou nie so seepglad soos sommige van daardie peperduur Europese gewere s’n nie, maar ek was aangenaam verras met hoe glad die aksie gewerk het. Volpunte aan CZ daarvoor.
Wat teleskoopmontering betref, het CZ gehou by die nou reeds bekende groewe wat in die aksie gemasjineer is vir die mon- tering van teleskoopringe. Jy moet ringe koop wat spesifiek vir die CZ-gewere ontwerp is – verskeie maatskappye vervaardig sulkes. Formalito het Leupoldringe verskaf vir ons toets.
Ons toetsmodel was die Sporter-model met gekleurde beukehoutkolf en 22 duim-loop sonder visiere wat vry in die voorlaai hang. Daar is natuurlik verskillende variasies van die Model 557 beskikbaar, sommiges met oop visiere. Die pistoolgreep van die kolf het my hand perfek gepas – die greep het ’n effense boepensie wat lekker in die palm van jou hand pas. Dit is voorwaar een van die lekkerste grepe wat ek aan ’n fabrieksgeweer gevoel het. Beide die pistoolgreep en die voorlaai het ruitwerk op en die kolf is afgewerk met ’n semi-glans vernis. Die kolf het geen wangstuk nie en dit word afgerond deur ’n soliede swart skopkussing.
Agter op die slagpenhuls is daar ’n sogenaamde cocking indicator – ’n pennetjie wat prominent uitstaan om te wys wanneer die geweer gespan of oorgehaal is. Die Model 550 het ook so ’n oorhaal-aanwyser, maar dis skaars sigbaar en die 557 s’n is dus veel beter.
Die treklengte (sneller tot agterkant van skopkussing) van die Model 557 is 35cm waar my CZ 550 s’n 36.5cm is. Ek het die Model 557-toetsgeweer lekker kort, lig (dit weeg 3.3kg sonder teleskoop) en maklik hanteerbaar gevind. Dis nou een geweer wat lekker in die bos sal dra. Ongelukkig het ek net een middag op die skietbaan met die geweer gehad en ons het slegs toegang tot Federal Fusion-ammunisie gehad, wat met 150 en 180gr-koeëls gelaai was. Met beide gewigte koeëls het die CZ deurgaans drieskootgroeperings van 1½” op 100m gelewer, wat meer as goed genoeg is vir algemene jag. Terloops, hierdie ammunisie groepeer met beide koeëlgewigte uitstekend uit my .30-06 en ek het al verskeie kere oor die afgelope twee jaar met die Federal Fusions gejag. Dis een tipe fabrieksammunisie wat ek »