’n Romein vir raakskiet
Dié Italianers hoef nie tru te staan nie.
Koos Barnard
Noem jy die naam Italië, roep dit dadelik sekere beelde by mense op; Michelangelo, die Renaissance, sokker, pasta, Venesië se waterstrate, die Romeinse Ryk, Julius Caesar en natuurlik Sophia Loren.
Min Suid-Afrikaners noem Italië en vuurwapens in dieselfde asem en tog is die Italiaanse vuurwapenbedryf een van die oudstes. Dis veral in en rondom die stad Brescia in die noorde van Italië waar die wapenbedryf vir honderde jare al in bloei staan. Die Val Trompia-vallei noord van Brescia is ryk aan ystererts en dis as gevolg van dié mineraal dat daardie area van die vroegste tye af as die bakermat van wapenvervaardiging bekend gestaan het (selfs voor die tyd van vuurwapens toe mense nog net swaarde, spiese en boë gebruik het).
Bykans al Italië se grootste vuurwapenvervaardigers is van- dag nog in en rondom Brescia gesetel en een daarvan is Sabatti. Hierdie maatskappy het sy oorsprong te danke aan Ludovico Sabatti wat al hier teen 1700 flint-pistole begin maak het. Die Sabatti-familie was ook goeie slotmakers, maar na die Tweede Wêreldoorlog het een van die Sabatti-agterkleinkinders, Antonio saam met Guiseppe Tanfoglio begin werk om jaggewere ook te bou. Hierdie twee se weë het rondom 1960 geskei waarna Antonio se kinders, Emanuelle, Antonio jr. en Marco, beheer van die Sabattibesigheid oorgeneem het.
Vandag is Sabatti ’n gerespekteerde vervaardiger van jag- en skyfskietgewere en ons het onlangs die geleentheid gekry om twee van dié maatskappy se nuutste produkte te toets. Die nuwe plaaslike agent vir Sabatti is Rapala VMC wat nou ook die agent is vir Lapua-geweerdoppe en -koeëls, asook Vihtavuori-kruit.
DIE TACTICAL
Die twee gewere is die Saphire, ’n liggewig jaggeweer en die ander een Sabatti se sogenaamde Tactical-model wat vir skyfskiet bedoel is. Kom ons kyk eerste na die Tactical. Dit is ’n Generasie 1 demo-model wat ek vir myself aangeskaf het vir ghongskiet en SA Jagters se Vlaktetabel om my jaggewere se lope te spaar. Deesdae voer Rapala net die nuwer Generasie 2-gewere in. Soos ek die geweer bespreek sal ek die verskille tussen die Gen 1 en Gen 2 uitlig.
Wanneer jy na die Tactical kyk, val die skyfskiet/tacticaltipe kolf en die geweer se lang, dik loop jou dadelik op. Skyfskiet staan dwarsoor die hele geweer geskryf en veral skiet uit die lêposisie. Tel jy hom op, bevestig die gewig (5.8kg) ook dat hierdie geweer nie een is wat jy oor jou skouer sal wil gooi en begin voetslaan agter wild aan nie. Vir voorsitskiet sal dié Sabatti egter dodelik wees.
Toe Rapala VMC die Sabattiagentskap oorgeneem het, het hulle die Tactical-gewere se spesifikasies met Sabatti gaan bespreek en gevra dat die volgende aangebring moet word: ’n 28”-loop gemaak van 416R vlekvrye staal met ’n stywer groefdraai van 1 in 8” vir die 6.5-kalibers en die .224-kalibers; ’n 1 in 8.5”-groefdraai vir die 6mm XC en 1 in 11.5” vir die .308 Win; ’n groot grendelknop; Anschütz-groef ( rail) in die voorlaai en ’n bag rider agter aan die kolf (’n rus vir ’n sandsakkie).
Die kaliber is 6.5x47 Lapua, ’n kaliber wat uit die staanspoor ontwerp is vir skyfskiet, alhoewel jy natuurlik daarmee kan jag ook. Slimjan-ontwerpers het gevind dat jy sekere spesifikasies en ontwerp-kenmerke moet volg om ’n gebalanseerde kaliber of patroon te kry wat die beste moontlike akkuraatheid, lang looplewe, effektiewe kruitverbruik en min terugskop verseker. Daar is reeds verskeie sulke ontwerpe op die mark, dink maar aan die baie gewilde 6.5 Creedmoor. Kortliks kom die nuwe, moderne ontwerpe »
» daarop neer dat die dop redelik kort en vet moet wees, dit ’n skerp skouer moet hê (30˚ tot 40˚) en dat die gebruik van ’n kleingeweerslagdop soms verkieslik is.
Hieraan voldoen die 6.5x47 Lapua wat slanke, skyfskietkoeëls van 108gr teen 2 950vps en 123-greiners teen 2 800vps kan lanseer. Gelaai met die regte koeëls is die klein 6.5x47 ook ’n gedugte jagkaliber wat bo sy gewigsklas kan boks.
Ander kalibers wat Rapala invoer, is die .223 Rem, .22-250 Rem, 6mm XC, .260 Rem, 6.5 Creedmoor, 7mm SAUM en .308 Win. Meer kalibers sal in die toekoms beskikbaar wees.
DIE KOLF
Terug na die Tactical-geweer. Die swart kolf is van ’n sintetiese materiaal gemaak en is dus vog- en waterproef. Die kolf kan ewe maklik deur links- en regshandiges gebruik word. Let op na die pistoolgreep asook die verstelhare wangstuk wat aandui dat dit hoofsaaklik ontwerp is vir skyfskiet. Let ook op na die sogenaamde bag rider of glystaaf aan die onderkant van die kolf net voor die skopkussing. Dit is aangebring sodat die geweer maklik met sandsakkies of soortgelyke tipe russe gebruik kan word (en dis baie gewild by langafstandskuts).
Soos voorheen genoem, is die ontwerp van die kolf sodanig dat hierdie geweer as doelgebou vir langafstandskiet beskou kan word. Behalwe vir die verstelbare wangstuk kan die skopkussing ook op en af stel. Tacticals met houtkolwe is ook beskikbaar maar die skopkussing van dié modelle kan nie stel nie (teen ongeveer R2 300 ekstra kan die funksie egter aangebring word).
Met die nuwe Gen 2-gewere is daar ’n groter opsie van kolwe beskikbaar – sintetiese kolwe in olyfgroen met swart insetsels en digital camo asook STR-aluminiumraamkolwe. Laasgenoemde verhoog die verkoopprys van die geweer met R10 000. Die normale verkoopprys van die Tactical, soos myne, is so rondom R30 000.
DIE LOOP
Die dik loop meet 22mm by die tromp, is 28” lank en het ’n “groefdraai” van 1 in 8”. Wat die Sabatti uniek maak, is dat die loop nie die konvensionele groewe het nie, maar ’n weergawe daarvan wat bekend staan as Multi-Radial Rifling. Dit beteken dat die loop aan die binnekant eintlik seskantig is en dat hierdie seskantige vorm net soos groewe in die loop afspiraal. Dis vir baie van ons ’n vreemde konsep en jy kan amper nie glo dat dit enigsins kan werk nie. Tog is die witjas-ontwerpers dit eens dat hierdie “groefsisteem” beter werk as die ou lande-en-groewe sisteem wat
ons almal ken.
Lope met Multi-Radial Rifling gee blykbaar tot soveel as 10% vinniger snelhede teenoor lope met gewone groewe, dit verbeter potensieel die akkuraatheid (omdat koeëls se mantels nie gesny word deur die groewe nie) en sulke lope maak glo ook makliker skoon omdat dié sisteem veroorsaak dat minder koper in die loop gedeponeer word (my geweer se loop maak beslis baie maklik skoon). Verder hou die lope ook langer, volgens Sabatti.
Dis baie moeilik om al hierdie aansprake van die vervaardiger te toets, tensy jy twee identiese gewere met verskillende groefstelsels oor ’n lang tydperk skiet en deeglik rekord hou en selfs dán is iets soos die hoër snelheid moeilik om te bewys. So, vir die doel van hierdie artikel moet ons volstaan by akkuraatheid s toetse–as die geweer akkuraat skiet en snelhede lewer wat binne die spesifikasies van die 6.5x47 val of effens vinniger is, kan ’n mens aanneem dat Multi-Radial Rifling nie te versmaai is nie.
Die metaaldele van die geweer is afgewerk met ’n matswart Cerakote-deklaag en die Tactical word verskaf met ’n 25 MOA Picatinny rail van staal vir teleskoop montering( ingesluit by verkoopprys).
SNELLER EN MAGASYN
Tactical-gewere het ’n verstelbare sneller en word voorsien van ’n tweeposisie-veiligheidsknip wat net agter die slothandvatsel sit. Die grendelknop is lank en groot vir maklike hantering. Net soos met Mausergewere het die Sabatti-aksie se slot twee sluitore of nokke aan die voorkant by die slotgesig. Die uittrekker is egter klein en veerbelaai soos wat algemeen op moderne gewere aangetref word en die uitwerper wat ook veerbelaai is, sit ook in die slotkop. Soos by Mauser-aksies is die Sabatti se slotstopper se knip ook links bo aan die agter- kant van die aksie aangebring.
Magasyn kapasiteit van my Gen 1-geweer is drie en die patrone word enkel gestapel ( single stack). Die magasynknip is geleë in die voorkant van die snellerbeuel. Generasie 2-gewere is aangepas sodat hulle sonder enige modifikasie Accuracy International-magasynkaste kan neem waarvan die kapasiteit vyf of 10 patrone is .( Di tis dubbel stapel magasyne .)
Om voorsiening te maak vir die tipes tweepote wat langafstandskuts graag gebruik, het die Sabatti Tactical ’n Anschützgroef aan die onderkant van die voorlaai. Verskeie tipes tweepote se hegstukke is ontwerp om in hierdie swaelstertgroef te pas. Band skakel knoppies( sling swivel studs) wat met die Anschütz-groef werk is beskikbaar – ek het een by Lance Stevens gekry.
AKKURAATHEID
Die Sabatti Tactical is ’n mooi geweer en die afwerking is baie goed. As jy die geweer in jou hande neem, kan jy nie anders as om te wil glo dat hierdie ’n kwaliteit-produk is nie. Vir ons almal is die ware toets egter of ’n geweer akkuraat is en daarom het ek so spoedig moontlik afgesit skietbaan toe om die Tactical deur sy passies te sit.
Ek het twee dae nadat ek die lisensiekaartjie ontvang het ’n skietkompetisie van SA Jagters gehad om by te woon en het op die ingewing van die oomblik besluit om die Sabatti te gebruik vir die Vlakte-oefening (springbokteiken). Ek kon net een skietbaansessie inpas en dit was op die Vrydag voor die kompetisie. Ek het sommer 108gr Lapua Scenar-koeëls, wat ek oorspronklik vir my 6.5 Grendel aangeskaf het, gelaai. Gelukkig het ek nog ’n houer Vihtavuori N540-kruit gehad (S365 was op daardie stadium onverkrygbaar) en ek het 36.5gr gelaai wat so 1.5gr bo die aanbevole minimum is, maar nog verskeie greine onder die aanbevole maksimum. Koeëlsnelheid vier meter voor die tromp het 2 868vps gemeet en die eerste drie skote op 100m se koeëlgate het amper mekaar gesny. Ek het daarna drie skote op 200m geskiet en vyf op 300m om te sien hoe die trajek lyk en tot my vreugde gevind ek kan die afmikmerkies van my Lynxteleskoop se SA Jagterskruishaar gebruik.
Die volgende dag het dinge nie heeltemal na my sin verloop nie, ek was nog te ongewoon aan die pistoolgreep en het soms my vinger te ver in die snellerbeuel gesit en met die middelkussinkie van my vinger geskiet in plaas van die eerste een soos ek altyd doen. Dit het veroorsaak dat ek skote getrek het. Ek was maar bek-af oor my telling van 310 uit 360 op die springbok, maar dit is darem ’n Platinumtelling volgens SA Jagters se standaarde.
Na die kompetisie het ek meer tyd met die Sabatti spandeer en ek glo ons sal beter doen op die papierspringbok in die toekoms.
Ek het weer van die 108grkoeëls gelaai en die Swartmamba, soos hy gedoop is, het toe bevestig dat dít die doepa is waarvan hy hou. Met 36.5gr N540 skiet die geweer konstant drieskoot-groepe van 15mm en kleiner op 100m. Ek het ook 123gr Lapuas probeer, maar die Tactical is nie heeltemal so gelukkig met daardie medisyne nie. Groepe wissel van 18 tot 22mm op 100m. Ek wil in die toekoms ook 136 en 139gr Lapuas probeer. Die 108-greiners werk egter so lekker (alhoewel hulle meer windsensitief is as die swaarder koeëls) en genereer so min terugskop dat ek hulle dalk vir eers sal gebruik.
MAGASYN
My klagtes oor die Sabatti Gen 1 is min, maar ek sou beslis ’n groter magasynkapasiteit wou hê (gelukkig is langer sesskootmagasyne beskikbaar). Ek sou ook verkies dat die magasyn vanself vry kom as die magasynknip ingedruk word. Tans moet ek fisies die magasyn verwyder nadat die magasynknip geaktiveer is en weens die ontwerp »
» van die magasyn is dit nogal moeilik, veral as jy ’n handskoen met volle vingers aan het. Gelukkig het die nuwe Gen 2-gewere nie hierdie probleem nie.
Oor die algemeen is ek egter baie in my skik met die Swartmamba en glo dat ons nog ’n lang en gelukkige paadjie sal stap.
SAPHIRE
Kom ons kyk nou na die Saphire (dit staan vir Sabatti All Purpose Hunting Italian Rifle). Hierdie geweer het ’n heel ander aksie as die Tactical- en Rover-gewere. Die aksie se romp is van aluminium gemaak en die loop word nie ingedraai nie, maar in die aksie vasgeklamp – dit kan dus maklik verwyder word deur slegs twee moere los te draai. Die slot of grendel is ’n driestuk-eenheid bestaande uit die kop, romp en die grendel-handvatsel. Daar is drie sluitnokke aan die slotkop wat verseker dat die grendel ’n baie klein rotasiehoek het as die slothandvatsel gelig word wanneer jy die geweer wil oorhaal. Let ook op dat die sluitnokke aan die slotkop en die romp van die grendel dieselfde deursnee het en dat die slothandvatsel die sogenaamde lepelvorm het. Die dopuittrekker en -uitwerper is beide veerbelaai en in die slotkop aangebring.
Soos julle kan aflei uit die foto’s is daar ’n integrale Picatinny rail vir teleskoopmontering in die romp van die aksie gemasjineer. Oop, verstelbare visiere is standaard op die Saphire en die tromp kom klaar met ’n groefdraad gesny vir ’n knaldemper (½”-20 UNF). Kolwe van hout en sintetiese materiaal is beskikbaar, asook ’n model met ’n duimgatkolf. Ons toetsmodel het ’n houtkolf gehad wat mooi afgerond is met ruitwerk op die voorlaai en pistoolgreep en ook ’n netjiese rooi skopkussing.
Magasyn kapasiteit is drie plus een en die patrone word, soos by die Tactical Gen 1, enkel gestapel. Die magasynknip is ook voor in die snellerbeuel geleë.
Saphires is beskikbaar in 12 kalibers – .243 Win; .308 Win; 7mm SAUM; 7mm-08 Rem; .270 Win ;.30-06;6.5 x 55;7 x 57; 7x64; 8x57; 7mm Rem Mag en .300 Win Mag.
LEKKER LIG
Sabatti se Saphires weeg 3.3kg wat hulle lekker stapgewere maak. Ons toetsmodel was vir die .308 Win gekamer en Rapala het ’n Zeiss Conquest 6-24x50 op die geweer gemonteer.
Op die skietbaan het die Saphire net soos die Tactical sonder enige probleme gefunksioneer. Die klein rotasiehoek van die grendel maak dat jy die geweer vinnig kan oorhaal en die snellerdruk was lekker lig en sonder enige kruip.
Vir die skietbaantoets het ek sommer ’n paar 143gr PMPkoeëls voor 39.5gr S335 in PMP-doppe gelaai wat ek byderhand gehad het. Daar is geen lading ontwikkeling gedoen nie, maar die Saphire het op 100m heel gemaklik drieskoot-groeperings gelewer wat net onder 25mm gemeet het. Dit het my beïndruk.
Die Saphire hanteer baie lekker en is beslis ’n geweer wat ek nie sal omgee om te besit nie. Gewere met die sintetiese kolf verkoop teen ongeveer R16 000 in die kleinhandel en dié met houtkolwe vir R18 000.
Oor die algemeen beoordeel, is ek werklik beïndruk met die Sabatti’s. Die Italianers staan beslis nie terug vir enige ander wapenvervaardiger nie. Hierdie fabrikaat is een wat ek met vrymoedigheid aanbeveel. * Indien jy meer oor die Sabattigewere wil uitvind, kontak gerus vir Cuan Robinson van Rapala VMC by 011-794-6950.