DOOIERUS – JOU LOGIKA IS IN DIE POS, SHERIFF

Te midde van die huidige, eintlik voortslepende debat oor wapenregte kan ek nie help om te dink hoe dinge verander het nie.

In my kinderjare het ek ’n wapenkluis nie geken nie. Skietgoed se plek was in pa of oupa se hangkas. Die gewere het regop agter die kerkpak en die sportbaadjie en die kamerjas en ’n ou universiteitsblazer en ’n reënjas gestaan, terwyl die .38 Long op ’n rak agter die hemde versteek is. En dan is die kas gesluit en die sleuteltjie bo-op hom gebêre sodat die kleingoed nie daar moes peuter nie.

Daardie jare was daar selfs in ouma se kas ’n “skietdingetjie” en bykans elke plaasbakkie het ’n roer agter die sitplek gehad – gewoonlik ’n .22 vir die ystervarke en hase in die groenteland, of vir wanneer daar ’n bees geskiet moes word. Of straks ’n .303 vir die bobbejane wat in die boord kom pla, of vir ’n ribbok vir die pot. Soms was hy in ’n lap toegedraai, maar meestal moes hy maar lepellê met die windpompspenners en die domkrag en die draadtang en die byl, want hy was per slot van rekening net nog ’n stuk plaasgereedskap.

Teen die tyd dat ek my eie skietgoed kon begin aanskaf, was kluise darem al in die mode (hoewel baie wapens, waaronder kommandogewere, nog steeds in ’n kas of ’n hoek gestaan het). My eerste skietysters was noodgedwonge tweedehands, maar toe kom die versoeking om ’n 12-boorhaelgeweer aan te skaf. Splinternuut nogal.

Ek kan nie onthou hoe die lisensieprosedure gewerk het nie, maar die geweer het ek oor die pos bestel na aanleiding van

’n advertensie in die Landbouweekblad: R75 vir ’n enkelskoot-CBC-haelgeweer (.22geweertjies dieselfde prys), plus ’n paar sent posgeld. Ek het die regte bedrag se posorders en die nodige seëls gekoop, dit met ’n koevert Johannesburg toe gepos, en kort voor lank ’n kennisgewing ontvang: Jou geweer is in die pos.

Toe die afhaalstrokie in my posbus land, is ek dadelik poskantoor toe om my nuwe geweer te loop haal. En natuurlik ook sommer om die hoek Handelshuis toe om patrone by die mansafdeling te gaan koop.

Dis hoe maklik dit 40 jaar gelede was vir ’n jong lat wat kolganse op die lande wou gaan skiet. Wat dit deesdae verg om ’n vuurwapen van Jo’burg af Malmesbury toe te versend, wil ek liewer nie weet nie. Seker ’n gepantserde konvooi met infanteriedekking. En dan hopelik nie via die poskantoor nie, want dié is vir alle praktiese doeleindes so nutteloos soos ’n verestoffer op ’n varkjag.

Ja, destyds was vuurwapens geredelik bekombaar, maklik om te lisensieer, en uiteraard ook maklik steelbaar, maar tog was daar nie veel probleme nie. Die verlies en misbruik van vuurwapens was nie juis ’n kwessie nie en onwettige wapens ook nie. Maar toe begin dinge verander.

Toe die “nuwe” wapenwet met al sy drakoniese prosedures in die 90’s voorgestel is, het almal wat enigsins ’n basiese som kon maak, gewaarsku dat die administrasie daarvan nie logisties haalbaar was nie. (Kanada, wat ’n soortgelyke stelsel probeer het, het trouens later handdoek ingegooi.) Ons wetmakers met hul starre Stalinideologieë en refugee-rekenkunde het egter voortgeploeter en sedertdien selfs nog meer komplikasies by die wet gevoeg.

Nodeloos om te sê, die papaja het die waaier getref soos slap seekoeipoef op ’n winderige oggend.

Nou staan die gange van die Sentrale Vuurwapensirkus hoog gestapel met geïgnoreerde aansoeke en die hele belaglike spulletjie het vir alle praktiese doeleindes in duie gestort, terwyl vuurwapenmisdaad die hoogte ingeskiet het. Ook geen wonder nie. Onwettige wapens is vrylik op straathoeke te koop of te huur, die meeste daarvan van die polisie self afkomstig.

Wat presies het dan verander sedert destyds se dae van “onskuld”? Tog sekerlik nie die vuurwapens nie. Ook nie die gedrag van wetsgehoorsame, gelisensieerde eienaars nie. Inteendeel, hulle is nou meer verantwoordelik as tevore omdat die wet die eienaar eerder as die dief aanspreeklik hou as ’n wapen gesteel sou word. Nee, dit kan net een ding wees: Die breë verval van wet en orde.

En wie presies is daarvoor verantwoordelik? Is die hoofverdagte dan nie dieselfde minister (omring deur gewapende lyfwagte) wie se oplossing vir die hele gemors (wat deur die polisie self geskep is) nou is om eenvoudig te begin wegdoen met die wettige besit van vuurwapens nie?

Sowaar. Wat sê mens só ’n slag, nadat jy jou roomys teen jou voorkop gedruk het?

Dat logistiek ’n vreemde begrip by die betrokke departement is, weet die hele wêreld teen dié tyd, maar nou het logika ook in die Gulag se hek geduik. Ons lewens is daagliks in gevaar, maar selfverdediging word verban, terwyl die polisie so besig is met hul eie interne rampokkerpolitiek dat hulle hul pligte nie meer net versuim nie, maar dit nou amptelik wil kanselleer!

Logies gesproke behoort so ’n massiewe mislukking natuurlik ernstige gevolge vir die betrokke minister en sy voorgangers te hê. Maar grondbeginsels soos logika, verantwoordelikheid en aanspreeklikheid bestaan duidelik nie in die hoogste gange van daardie organisasie nie.

Om die waarheid te sê, as die sheriff met die hoed enigsins logika gehad het, sou hy besef het hy dwing wetsgehoorsame burgers nou na die skaduhandel van die taxi ranks, waar plaasgereedskap onmiddellik beskikbaar is, sonder idiotiese rompslomp, en dit aanloklik maklik is om lid te word van die grootste en snelgroeiendste groep vuurwapeneienaars in die land.

Onwettige wapens is vrylik op straathoeke te koop of te huur, die meeste daarvan van die polisie self afkomstig.