Kweek groen vingers
Op Bronkhorstspruit woeker leerlinge met slaai
Plattelandse skole moet deesdae allerhande planne beraam om vooruit te boer: Dis kermisse, koektafels en konserte, musiekblyspele en revues, sport-extravaganzas, pretdrawwe en -stappe, bergfietsresies, spookhuise, muntleggings, skoonheidskompetisies, entrepreneursdae en lootjies wat verkwansel word om ’n ontbyt saam met Kurt Darren te wen, dalk ’n naweek by Sun City, of ’n halwe skaap...
Maar die Hoërskool Erasmus op Bronkhorstspruit gaan effe anders te werk om hulle slagspreuk – Rassies het woema – gestand te doen: In April vanjaar het daar op die terrein van dié skool met sy sowat 650 leerlinge ’n indrukwekkende kweekhuis verrys waar die gr. 10’s en 11’s wat landbou as vak neem, ’n verskeidenheid slaaiblare geplant het. (Dit is die enigste wintergewas wat in daardie stadium sou deug, maar hulle beplan om nou in die lente ook geel en rooi soetrissies, tamaties en suikermielies te probeer.)
Die jong boere het sedertdien die blaarslaai begin oes, en dan neem hulle
maters in die gasvryheidstudiesklas oor en was, droog en verpak dit voordat dié 150 g-pakke onder die skool se naam in Prazeres op die dorp, die Pick n Pay op Bronkhorstspruit en Rayton, en die Spar op Cullinan – selfs die Tshwane-varsproduktemark – verkoop word.
Hennie von Staden ( foto bo), departementshoof: landboupraktyk, vertel die leerlinggetalle by die skool het die afgelope jare bly daal omdat talle boere in die omgewing hulle kinders eerder na landbouskole op Middelburg, Brits of Springs gestuur het.
“Daarom het die skool verlede jaar begin om landbou as vak aan te bied. Omdat ek en my drie broers self buite Cullinan met groente boer en darem iets van boerdery weet, het ons besluit om ’n groentetuin te begin,” sê Hennie. “’n Groentetuin het sin gemaak: Jy het nie ’n massiewe stuk grond nodig om groente te verbou nie, en ons wou iets anders bied as die ander landbouskole, wat gewoonlik op vee en graangewasse fokus. Die meeste kinders wat op plase in hierdie omgewing grootword, het reeds redelike kennis van graan en vee, maar van groente weet hulle min.”
Verlede jaar, voordat die “nethuis” bestaan het, moes die eerste gr. 10-klas elkeen ’n ry grond elders op die skoolterrein voorberei, groente van hulle keuse plant, dit self versorg, die ry onkruidvry en netjies hou, en uiteindelik ook as deel van hulle praktiese werk die groente oes.
Sedertdien het die skool se beheerliggaam geld bewillig om die “nethuis” te bou, maar eers het ’n klomp boere van die omgewing met groot trekkers en kalkstrooiers en planters en ploeë en implemente gratis kom help om die kleierige grond voor te berei. Nog ’n onverwagse meevaller was die ontdekking van ’n langvergete boorgat in die hoek van die skoolterrein toe hulle ’n rietbos uitgekap het om plantplek in te ruim.
Om sake te bespoedig het Hennie blaarslaai-saailinge gekoop, maar die kinders moes self die plantwerk doen. Hulle praktiese klas is Maandagmiddae – almal moet dan in die tuin werk en kry punte daarvoor. Dis ook wanneer hulle die slaaiblare oes, hoewel hulle dikwels Donderdae weer moet pluk om in die aanvraag te voldoen – dan help Shadrack Ntlatleng ( foto bo) en van die ander werkers op die skoolterrein.
“Die gedagte is nie om ’n klomp geld te maak nie,” sê Hennie, “maar natuurlik wil ons ook nie ’n verlies ly nie. Die inkomste word teruggeploeg in die tuin. Hierdie tuin is ’n wonderlike geleentheid om kinders bloot te stel aan grondvoorbereiding en die verskillende afdelings van boerdery: van die tegnologie en al die besigheidsgoed tot die verpakking en bemarking van die eindproduk.”
Hulle het pas kampe voltooi vir ’n troppie boerbokke wat binnekort hulle opwagting maak. In die toekoms kom daar dalk hoenders, en hulle oorweeg dit om met die opleiding van plaaswerkers en opkomende boere te help. So gaan dit maar hier op Bronkhorstspruit, want Rassies het woema.
Hoërskool Erasmus 013 932 0195
Hoërskool Erasmus Landbou
‘Hierdie tuin is ’n wonderlike geleentheid om kinders bloot te stel aan grondvoorbereiding en die verskillende afdelings van boerdery.’