’n Vullisvrye lewe
Is jy een van daardie mense wat in alle ywer herwin, maar steeds elke jaar tonne vullis in die opvullingsterrein laat beland? Colleen Black, wat volgens die Zero Waste-filosofie leef, glo ons moet dit in die eerste plek vermy om vullis te skep.
Hoe klink een Consol-fles vol vullis per jaar – vir vier mense? ’n Mens noem dit Zero Waste
Die meeste van ons sit klokslag een keer per week ons vullissakke op die sypaadjie en verwag die munisipaliteit moet dit wegtoor. Maar die harde werklikheid is ons vullis beland in opvullingsterreine, in ons oseane, in die lug wat ons inasem...
In Mei 2015 het ek afgekom op ’n aanlynartikel waarin Bea Johnson vertel hoe sy en haar gesin van vier met die Zero Waste-lewenstyl in een jaar slegs een Consol-fles vol vullis produseer. Ek was gefassineer en het dadelik “zero waste” gaan Google. ’n Uur later het ek die uitdaging aanvaar – al wat ek nog moes doen, was om my man, Erik, in te lig.
Zero Waste is nie net nog ’n mooi gonswoord vir kompulsiewe herwinning nie, maar ’n filosofie wat daarop gemik is om vullis sover as moontlik te vermy. Die meeste van ons is vasgevang in ’n bose kringloop van die verbruikerskultuur: Ons werk hard om nog goeters te koop wat ons nie regtig nodig het nie, en dan moet ons uiteindelik nóg goeters en ’n groter huis koop om al hierdie goeters in te bêre.
As jy jou vullis wil minder maak – selfs nog voor jy die Zero Waste-leefstyl probeer! – moet jy ’n slag mooi dink oor wat jy gebruik en hoeveel daarvan, maar ook aan die gevolge van jou daaglikse verbruik. Dink aan die verpakkingsmateriaal en wat jy daarmee kan doen nadat jy die produk gebruik het. Ja, dis baie gerieflik om iets “weg” te gooi en
dan kom laai die vullislorrie dit op, maar ons dink selde presies waar “weg” is. Reg oor die wêreld raak opvullingsterreine veel vinniger vol as wat verwag is, en daarom is die minste wat ons kan doen om nié goed soontoe te stuur wat nie daar hoort nie – dinge soos herwinbare of komposteerbare items. Ons moet verantwoordelikheid neem vir ons vullis en ons bes doen om dit te vermy.
Die vyf R’e
Bea Johnson se leuse, in ’n spesifieke volgorde, is Refuse (Weier), Reduce (Verminder), Reuse (Hergebruik), Recycle (Herwin) en Rot (Verrot). Natuurlik is dit beter om te herwin as om al jou vullis na die stortingsterrein te stuur, maar nóg beter is om herwinningsitems te verminder deur dit in die eerste plek te weier. Dan verminder jy jou aankope, hergebruik soveel as moontlik daarvan, en dán eers oorweeg jy herwinning.
‘Refuse’ WAT JY NIE NODIG HET NIE
Ons het kompulsiewe verbruikers geword. Om jou vullis te verminder moet jy weer kyk na die kos wat jy koop en hoe jy dit koop, veral dié met verpakkingsmateriaal wat nie herwin kan word nie. (Dit beteken min of meer alle verwerkte kosse is uit.) Deur in grootmaat te koop spaar jy nie net geld nie, maar jy sny ook verpakkingsmateriaal uit én jy hoef minder heen en weer te ry winkel toe – jy spaar dus geld én tyd. ’n Goeie wegspringplek is om nee te sê vir weggooibare plastieksakke of verpakkingsmateriaal wat net een keer gebruik word – dinge soos papierkoppies en waterbottels. Sê nee vir geskenksakkies vol goedkoop gemors wat jy nie nodig het nie, besigheidskaartjies waarna jy nooit weer gaan kyk nie, strooibiljette, gemorspos, gratis hoteltoiletware... Vat jou eie houers en sakke en weeg jou vrugte, vleis en ander kos self.
‘Reduce’ WAT JY WEL NODIG HET EN NIE KAN WEIER NIE
Hou op om so baie te koop! Leef eenvoudiger, bevraagteken alles wat jy reeds besit, skenk of verkoop dít wat jy nog altyd geglo het jy móét hê. Moet nooit op die ingewing van die oomblik gaan inkopies doen nie en bring slegs goed huis toe wat jy regtig nodig het. Kies altyd gehalte wat jy kan herstel of herwin pleks van weggooigehalte.
’Reuse’ WAT JY VERBRUIK EN NIE KAN WEIER OF VERMINDER NIE
Volgens Bea verwar baie mense die begrippe “hergebruik” ( reuse) en “herwin” ( recycle). Eersgenoemde gaan oor om die produk in sy oorspronklike vorm te gebruik sodat die bruikbare leeftyd verleng word, terwyl herwinning beteken jy verwerk ’n produk om dit nuwe vorm te gee. Probeer die volgende hergebruik: Ziploc- en ander plastieksakkies, inkopiesakke, bakkies en blikkies, glasflesse en bottels, koeverte, eier- en ander houers, ou klere... Die lys is eindeloos!
‘Recycle’ WAT JY NIE KAN WEIER, VERMINDER OF HERGEBRUIK NIE
Die Zero Waste-leefstyl moet eintlik buite die huis begin deur verbruik hok te slaan – iets wat herwinning minder nodig maak. Kry dan ’n goeie manier om alles te bêre wat wel herwin moet word. (Bou ons herwinkas op bl. 67.)
Herwinning kan ’n uitdaging wees omdat baie dorpe nie herwinningsprojekte óf munisipale dromme vir glas, blikke, papier en plastiek het nie. Dit hoef egter nie ’n verskoning te wees nie – ek het byvoorbeeld ná ’n groot gesukkel ontdek die Heidelbergse tak van die DBV samel herwinbare materiaal in wat dan deur Remade gehaal word om geld in te samel. Dalk is daar ’n liefdadigheidsorganisasie of skool in jou omgewing met ’n soortgelyke projek – of begin sommer self een!
’Rot’
DIE RES WORD KOMPOS
Gebruik ’n komposhoop, wurmplaas of binnenshuise bokashi-komposteerder om van jou kosafval ontslae te raak. >