Latijns-Amerika voelt ‘zachte’ staatsgrepen VS

Nog maar 15 jaar geleden kon de euforie niet op. In meerdere Latijns-Amerikaanse landen, waaronder niet de minsten als Brazilië en Argentinië, kwamen regeringen aan de macht die zich verzetten tegen de neoliberale pletwals en de staat ging inzetten voor een eerlijke verdeling van de welvaart. Vandaag dreigt deze droom in scherven uit elkaar te vallen, vooral dankzij de traditionele interventiepolitiek van de VS.

In 2002 werd president Hugo Chávez van Venezuela gevangengenomen en ontvoerd door de politieke en financiële machthebbers van zijn land. Daarop verdween hij. De reactie van de bevolking was echter zo hevig dat hij enkele dagen nadien behouden terugkeerde en zijn mandaat kon verder zetten. Ondertussen is geweten dat de VS de hand hadden in deze poging tot staatsgreep.

Kort daarop kwamen in verschillende LatijnsAmerikaanse landen nog meer progressieve regeringen aan de macht. Oud vakbondsleider Lula in Brazilië en na hem Dilma Rousseff, Néstor Kirchner en daarna Cristina Fernández de Kirchner in Argentinië, Sandinist Daniel Ortega in Nicaragua, inheems vakbondsleider Evo Morales in Bolivië, Rafael Correa in Ecuador. Ze gingen samen voluit voor een project van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische integratie. Zo werd in 2004 het Bolivariaanse Alternatief voor de Volkeren van ons Amerika (ALBA) opgericht, een middelvinger naar de VS die van oudsher de suprematie over de twee subcontinenten van Alaska tot Patagoniëvoor hun belangen opeisen. ‘

Het jaar daarop werd het ALCA (een door de VS gepromote Vrijhandelszone van de Amerika’s) in de Argentijnse stad Mar del Plata naar de prullenmand verwezen. Daarna werd de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties (UNASUR) in het leven geroepen. Ondertussen lichtte Venezuela het geografisch geïsoleerde en door de VS geblokkeerde Cuba mee in het zadel.

Uiteindelijk mondde dit uit in de oprichting van de Gemeenschap van LatijnsAmerikaanse en Caraïbische Staten (CELAC). Zo zouden de verenigde LatijnsAmerikaanse landen potentieel sterk genoeg staan om de heerschappij van de VS definitief van zich af te schudden. In 2008 bombardeerde Colombia, met goedkeuring van de VS, de grensstreek van Ecuador. Deze agressie was gericht tegen de regeringen van Rafael Correa en Venezolaans president Hugo Chávez. Venezuela, gesteund door Cuba, deed immers ernstige pogingen om het vredesproces in buurland Colombia, waar al decennialang een burgeroorlog aansleepte, op gang te brengen. Deze pogingen werden toen gedwarsboomd door de Colombiaanse regering met steun van bondgenoot Amerika.

Zes Amerikaanse militaire basissen opereren vanuit het grondgebied van Colombia, onder het mom van de bestrijding van de drugshandel en het terrorisme. Daarnaast pompten de VS 5.500 miljoen dollars in het ‘Plan Colombia’. In feite is dit militair machtsvertoon - nu meer dan ooit - gericht tegen buurland Venezuela, dat zich niet wil onderwerpen aan de Amerikaanse hegemonie.

De tijd van de militaire staatsgrepen en de doodseskaders is blijkbaar voorbij. De VS zitten nu alles op zogenaamde ‘zachte staatsgrepen.’ Dat lukte een eerste maal in Honduras. De Spaanse krant El País berichtte over documenten die gewag maken van ‘bepaalde bewegingen van de VS’ tijdens de staatsgreep die Manuel Zelaya in Honduras op 28 juni 2009 opzij zette. Hij werd aangehouden door het Hondurese leger en overgebracht naar een (jawel, Amerikaanse) militaire basis in het land, die hem vervolgens doorsluisde naar Costa Rica. Zelaya merkte daarbij op dat die documenten, die door WikiLeaks aan het licht kwamen, de medeplichtigheid van de VS met de staatsgreep duidelijk maken.

Ook in Paraguay lukte het tegen de democratisch verkozen president en voormalig katholiek bisschop Fernando Lugo, die volop met landhervormingen bezig was ten voordele van de boerenbevolking en onlangs moest president Dilma Roussef in Brazilië hetzelfde ondervinden.

Ondertussen kwam eind 2015 in Argentinië Mauricio Macri aan de macht. The New York Times noemde hem op zijn voorpagina de meest corrupte Argentijnse president ooit. Zijn rijkdom verbergt hij in fiscale paradijzen. Terwijl zijn voorganger Cristina Kirchner de financiële aasgieren van het Argentijnse lijf schudde, haalde Macri ze weer binnen. Het werkt blijkbaar niet altijd. Pogingen voor een ‘zachte staatsgreep’ tegen Rafael Correa van Ecuador en Evo Morales van Bolivië mislukten. In Bolivië slaagde door de VS aangestuurde Amerikaanse agressie er niet in boerenbewegingen tegen de legitieme regering op te zetten. Sinds 2014 zijn de architecten van deze ‘zachte staatsgrepen’ met man en macht bezig om de regering van president Nicolás Maduro in Venezuela ten val te brengen. (De wereld morgen/foto: lakayexpo.com)