De mens heeft zijn maximale Aardmantel slokte enorm stuk van levensduur reeds bereikt Eurazië en India op

Al jaren op rij stijgt de maximale levensduur van de mens. Maar dat houdt een keer op, natuurlijk. En wel nu. Het betekent dat de gemiddelde maximale levensduur blijft steken op 115 jaar. Wetenschappers van het Albert Einstein College of Medicine trekken die conclusie in het blad Nature. Ze baseren zich op gegevens uit de Human Mortality Database. Deze database bevat gegevens (waaronder sterftecijfers) van meer dan veertig landen.

Uit de gegevens blijkt dat de levensverwachting al jarenlang stijgt. Het deel van elk geboortecohort (dat wil zeggen: een groep mensen die allemaal in hetzelfde jaar geboren zijn) dat een hoge leeftijd bereikt (zeventig jaar of ouder) neemt al sinds 1900 met elk kalenderjaar toe.

Steeds meer mensen worden dus zeventig jaar of ouder. Maar het aantal mensen dat ouder wordt dan 100, is niet heel sterk toegenomen. “Deze ontdekking wijst erop dat de menselijke levensduur een limiet heeft,” stelt onderzoeker Jan Vijg.

Vijg en collega’s verkenden dat idee verder door zich over de International Database on Longevity te buigen. Ze richtten zich op mensen die tussen 1968 en 2006 110 jaar of ouder waren geworden. De leeftijd waarop mensen uit deze groep stierven, steeg snel tussen de jaren zeventig en het begin van de jaren negentig, maar daarna niet meer. Opnieuw suggereerde het dat de menselijke levensduur een limiet kent. En die limiet hebben we ergens rond 1997 reeds bereikt, zo stellen de onderzoekers.

En wat is die maximale levensduur dan precies? Ook dat kunnen de onderzoekers uit de bestudeerde gegevens afleiden. De gemiddelde maximale levensduur van de mens is 115 jaar (uitzonderingen zoals de 122-jarige Jeanne Calment daargelaten). Daarnaast berekenen ze dat een leeftijd van 125 jaar de absolute limiet is als we het over de levensduur van de mens hebben. Dat betekent dat de kans dat in een gegeven jaar ergens op de wereld een 125-jarige te vinden is, kleiner is dan 1 op 10.000. “Demografen en biologen hebben betoogd dat er geen reden is om te denken dat de stijging van de levensverwachting snel ten einde komt”, vertelt Vijg. “Maar onze gegevens suggereren sterk dat dit al gebeurd is en wel in de jaren negentig (…) Vooruitgang in de strijd tegen infectie- en chronische ziekten kan een boost geven aan de gemiddelde levensduur, maar niet aan de maximale levensduur.”

Moeten we het idee van 200 jaar oud worden dan echt laten varen? Vijg houdt een slag om de arm. “Hoewel het denkbaar is dat er therapeutische doorbraken komen die de menselijke levensduur over de berekende limiet tillen, zullen zulke vooruitgangen de vele genetische varianten die blijkbaar samen de menselijke levensduur bepalen, moeten zien te overweldigen.”

(Scientias) Ongeveer de helft van de oorspronkelijke massa van Eurazië en India verdween meer dan 60 miljoen jaar geleden in de aarde. Zo’n zestig miljoen jaar geleden begon de botsing tussen Eurazië en India. De botsing – die nog steeds voortduurt – resulteerde in de Himalaya. Wetenschappers van de universiteit van Chicago hebben nu met ongekende nauwkeurigheid bepaald hoe groot de landmassa voor en na deze botsing was. Om daar meer over te kunnen zeggen, hielden ze zich onder meer bezig met een reconstructie van de posities die platen in het verleden hadden. En de conclusie liegt er niet om. “We ontdekten dat de helft van de massa die er 60 miljoen jaar geleden was, vandaag de dag verdwenen is”, vertelt onderzoeker Miquela Ingalls. Maar waar is die enorme landmassa gebleven? De onderzoekers gingen alle mogelijkheden na en kunnen maar één conclusie trekken. Het missende stuk aardkorst moet in de aardmantel verdwenen zijn. En dat is iets wat eigenlijk onmogelijk werd geacht.

Tijd voor een klein lesje aardrijkskunde. De aardkorst bestaat uit een aantal platen: continentale en oceanische platen. Deze platen bewegen zich (langzaam) op de aardmantel voort. Wanneer twee tektonische platen op elkaar botsen, moet er eentje wijken. Als een continentale plaat op een oceanische plaat stuit, duikt de oceanische plaat – die een grotere dichtheid heeft – onder de aardplaat. Het deel van de oceanische plaat dat onder de aardplaat duikt, belandt in de aardmantel en mengt zich met het materiaal aldaar. Anders wordt het als twee continentale platen – zoals Eurazië en India – op elkaar botsen. De dichtheid van continentale platen is kleiner. Dus wanneer een continentale plaat in de mantel belandt, wordt deze – volgens de huidige theorieën – weer omhoog geduwd. Vergelijk het met een strandbal die je onder water probeert te duwen: dat lukt niet, de bal wipt altijd weer omhoog. “We leerden dat de continentale korst blijft drijven en niet af kan dalen in de mantel”, stelt Ingalls. Maar Eurazië en India vertellen ons nu dat het wel kan.

“We hebben significante stukken korst die verdwenen zijn en de enige plek waar ze naartoe konden, is de mantel,” stelt onderzoeker David Rowley. “Gedacht werd dat de mantel en de korst maar heel beperkt de interactie met elkaar aangaan. Maar dit onderzoek suggereert dat dit – in bepaalde omstandigheden – niet klopt.” Het onderzoek geeft meer inzicht in eerdere vraagstukken. Zo brengen vulkanen wel eens elementen zoals lood en uranium mee uit de mantel. Deze elementen komen relatief veelvuldig voor in de aardkorst, maar zijn vrij schaars in de mantel. Nu blijkt dat grote stukken continentale korst zich toch met materiaal in de mantel kunnen vermengen, is dat mysterie opgelost. “Als we de botsing tussen India-Azië zien als een voortdurend proces in de geschiedenis van de aarde, dan hebben elementen uit de continentale korst zich voortdurend gemengd met de mantel”, stelt Rowley.

(Scientias)