EU wil naast economische ook militaire hoofdrol op wereldtoneel
BELGIE - De EU wil niet alleen economisch maar ook militair een hoofdrol in de wereld spelen. De Europese ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie legden zich maandag vast op vergaande militaire samenwerking, inclusief, voor het eerst, de inzet van Europese gevechtstroepen in brandhaarden buiten Europa.
“Een kwantumsprong voorwaarts naar een Europees veiligheids- en defensiebeleid”, zei EU-buitenlandchef Mogherini maandagavond na afloop van het overleg met de Europese ministers. Volgens de Duitse minister Von der Leyen tonen de lidstaten hun politieke wil om de EU uit te breiden tot een Europese Defensie Unie. De Luxemburgse minister Asselborn meent dat de EU geen andere keuze heeft. “Als we ons gewicht niet gezamenlijk in de schaal gooien, wordt de EU gemangeld tussen landen als bijvoorbeeld Rusland en de VS.”
De uitvoering van de nieuwe ‘Europese mondiale strategie’ die de EU-ministers maandag omarmden, moet de Unie de slagkracht geven om met militaire en civiele missies autonoom op te treden, wanneer en waar ook noodzakelijk. De EU wil zowel snel en effectief reageren op conflicten in de wereld als de Europese burger beter beschermen. Een mix van soft en hard power, benadrukte Mogherini. “Alleen de EU kan die combinatie leveren.”
Ze ontkende dat het dreigement van Trump om de NAVO deels de rug te keren de ommezwaai in de EU heeft veroorzaakt. Mogherini presenteerde haar strategie eind juni, na de aanslagen in Parijs vorig jaar. Duitsland en Frankrijk legden in september een gezamenlijk defensieplan op tafel. De campagnebelofte van Trump heeft de EUpolitici wel gesterkt in hun wens militair op eigen benen te staan. “Eerdere pogingen tot meer militaire samenwerking in de EU mislukten. Vandaag beseft iedereen dat veiligheid een Europese zaak is”, aldus Mogherini. Komende maanden presenteert Mogherini de uitwerking van het uitvoeringsplan. Belangrijk is een vergaande militaire samenwerking tussen de lidstaten. Dat betekent samen wapens ontwikkelen, zoals een Europese drone en tankvliegtuigen. Het gebruik van het EU-budget hiervoor wordt onderzocht. Nederland en België maakten tijdens de vergadering bekend samen fregatten en mijnenvegers te willen kopen voor 4 miljard euro.
De nieuwe militaire capaciteit moet ook gebruikt worden. Mogherini wees op de Europese gevechtstroepen bestaande uit soldaten uit de lidstaten - die in 2007 werden gecreëerd maar nimmer ingezet. Nu wordt de inzet expliciet genoemd, bijvoorbeeld om de komst van een VNvredesmissie voor te bereiden. Het is niet de bedoeling dat de EU-troepen in Syrië of andere oorlogsgebieden optreden.
De ministers willen ook de veiligheid binnen de EU versterken. Essentiële infrastructuur moet beter beschermd worden tegen (cyber)terroristen en de buitengrenzen van de EU dienen beter bewaakt. Verder moet de toegang tot internationale wateren en het luchtruim verzekerd zijn. “Dit plan is niet de oprichting van een Europees leger, leidt niet tot een nieuw Europees hoofdkwartier en we gaan niet de NAVO dupliceren”, zei Mogherini. Maar wel moet en zal de EU straks veel actiever zijn als ordebewaker in de wereld. “De EU is een supermacht”, aldus Mogherini.
(de Volkskrant)