Referendum legt Renzi’s lot in handen kiezer
ITALIE - Italianen beslissen zondag in een bindend referendum over een verstrekkende grondwetswijziging, met grote gevolgen voor de regering. Een ’no’ betekent vrijwel zeker het politieke einde van de hervormingsgezinde premier Matteo Renzi.
Stemt Italië in met de nieuwe grondwet, dan slankt de 315 zetels tellende Senaat af naar 100 leden. Zij worden niet langer direct, maar indirect verkozen door regionale politieke organen. Bovendien komt er een einde aan de machtsbalans tussen de twee kamers van het parlement. In de nieuwe grondwet komt de bevoegdheid wetsvoorstellen af te wijzen of goed te keuren grotendeels op het conto van de Kamer van Afgevaardigden, waar nu de Senaat nog meebeslist. Senatoren kunnen ook niet langer een regering naar huis sturen met een motie van wantrouwen.
Een ander speerpunt van de wijziging is een meer gecentraliseerde besluitvorming. Rome stelt richtlijnen op over zaken als overheidsfinanciën en toezicht op de volksgezondheid, regio’s voeren die uit. Voorstanders betogen dat de nieuwe grondwet huidige patstellingen in de Italiaanse politiek doorbreekt. Dit zou de weg vrijmaken voor broodnodige hervormingen. Centralisatie zou bovendien de ongelijkheid tussen Noorden Zuid-Italië verkleinen. Tegenstanders waarschuwen daarentegen voor een te dominante regering ten opzichte van de twee kamers. Oppositiepartijen als de eurosceptische Vijfsterrenbeweging - ongekend populair in peilingen - gebruiken het referendum ook als wapen tegen de regering van Renzi’s centrumlinkse Partito Democratico en kleinere centrumpartijen. Zij voelen zich gesterkt door de ’belofte’ dat de premier aftreedt als ’kampnee’ wint.
“In het geval van een nederlaag, trekken we onze conclusies”, zei Renzi in januari voor de Senaat, die juist zijn fiat had gegeven voor de nieuwe grondwet. “Maar het zou nog mooier zijn na de overwinning dezelfde vrolijke gezichten te zien die ik nu in deze zaal zie.” (De Telegraaf)