WILLEKEURIGE TEMPERATUURflUCTUATIES maakten de aarde leefbaar

Waarom is de aarde vandaag de dag een bewoonbare wereld? Onderzoekers beweren dat willekeurige temperatuurfluctuaties in de mantel en op het oppervlak van onze planeet zorgden voor het ontstaan van bewegende tektonische platen. Platentektoniek is een proces dat onze aarde leefbaar maakte en leefbaar houdt.

Uit nieuwe wiskundige modellen blijkt dat willekeurige temperatuurfluctuaties mogelijk zorgden voor het ontstaan van platen en het in gang zetten van platentektoniek. Wetenschappers denken dat bewegende tektonische platen belangrijk zijn voor de vorming van leven. Vulkanisme op de grenzen van platen zorgt ervoor dat de aardse mantel wordt opgewarmd en verrijkt met waterdamp en koolstofdioxide. Deze gassen worden later weer opgeslagen wanneer platen worden gerecycled. Een proces dat belangrijk is om de aardse atmosfeer in stand te houden. Het zorgt voor een prettig klimaat en beschermt ons tegen zonnestraling.

Venus en de aarde startten mogelijk gelijk

“Uit ons model blijkt dat wanneer twee planeten exact hetzelfde zijn, dat ze uiteindelijk er toch anders uit kunnen zien door kleine willekeurige fluctuaties”, zegt geofysicus Matthew Weller van de universiteit van Texas. “De aarde en Venus begonnen mogelijk gelijk, maar de aarde had geluk.” Venus is tegenwoordig een oververhitte planeet met een gemiddelde oppervlaktetemperatuur van 480 graden Celsius. Er is geen leven.

Temperatuurverschillen

Maar hoe ontstaat platentektoniek dan? De wetenschappers beweren dat er een temperatuurverschil in de aarde moet zijn geweest van minimaal 200 graden Celsius. Of er moet een temperatuurverschil op het oppervlak zijn geweest van minimaal tien graden Celsius. Op dat moment wordt de lithosfeer mobiel. Het onderzoek is baanbrekend, omdat veel wetenschappers nog van mening zijn dat een planeet ontstaat met platentektoniek. Weller en zijn collega’s beweren echter dat iedere planeet uiteindelijk bewegende platen kan krijgen. De vorming hiervan is het resultaat van kleine variaties, die onderzoekers niet kunnen voorspellen. Het resultaat is dat de zoektocht naar buitenaards leven wellicht lastiger gaat worden. Op een afstand van vele lichtjaren is niet te zien of een planeet platentektoniek heeft of niet. En als juist platentektoniek het verschil uitmaakt tussen leven of geen leven, dan is het belangrijk om hier inzicht in te krijgen.

(Scientias.nl/ foto: Website van groep 5 van de Gelderlandschool)