Inheemse volkeren blijven wachten op concrete acties
De rechten van inheemse bevolkingsgroepen worden nog steeds onvoldoende beschermd, hoewel er voor het eerst in lange tijd serieuze aandacht is voor hun strijd. Dat concluderen deelnemers aan een VN-bijeenkomst over inheemse rechten.
Het VN-Permanent Forum voor Inheemse Zaken (UNPFII) buigt zich in 2017 over de VN-Verklaring voor de Rechten van Inheemse Volken, die in 2007 werd aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN. Meer dan duizend vertegenwoordigers van inheemse volken uit de hele wereld zijn voor de Zestiende Zitting van de UNPFII samen in New York, van 24 april tot ( mei 2017). “Dat de Verklaring (in 2007) werd aangenomen, was een belangrijke erkenning van de rechten van inheemse volken”, zei UNFPII-voorzitter Mariam Wallet Aboubakrine tijdens de openingsceremonie op 24 april. Willie Littlechild, chief van de Ermineskin Cree Nation, liet zich in soortgelijke bewoordingen uit. Hij stelde dat inheemse bevolkingsgroepen tot de jaren 1980 geen stem hadden op het internationale toneel. In die periode kwam voor het eerst een discussie op gang over het creëren van een speciaal instrument om inheemse volken wereldwijd te beschermen. Naast deze Verklaring hebben de VN nu verschillende mechanismen voor de rechten van inheemse volken, waaronder de UNPFII en een permanente speciale VNrapporteur voor de rechten van inheemse volken. De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen 20162030 werden in 2015 aangenomen door de internationale gemeenschap en bepalen de ontwikkelingsagenda tot 2030. Ze verwijzen ook direct naar de inheemse kwesties. Bij de Millenniumdoelstellingen 2000-2015 was dat nog niet het geval.
De implementatie van de VNVerklaring voor de Rechten van Inheemse Volken kent echter nog steeds tegenwerking. Littlechild uit in een interview zijn bezorgdheid over de situatie in Canada. “Justin Trudeau was de eerste president die überhaupt gekeken heeft naar de VN-verklaring.” Concrete beleidsinitiatieven zijn er echter nog niet.
Na de formele goedkeuring van de VN-Verklaring in 2016 heeft eerste minister Trudeau echter de rechten van inheemse groepen geschonden door diverse controversiële oliepijpleidingen toch goed te keuren. Dat gebeurde zonder instemming van de betrokken inheemse volkeren, hoewel deze leidingen een zware impact hebben om hun leefwereld, hun akkers en weidelanden. Een van die pijpleidingen is de Trans Mountain Expansion.
Artikel 19 van de VNVerklaring benadrukt het belang van inspraak en toestemming van de betrokken inheemse volkeren. Daarin staat dat overheden de lokale bevolking tijdig moeten inlichten en consulteren, zodat die op basis van voldoende informatie tijdig kan beslissen wel of niet in te stemmen met projecten. Recht op land en natuurlijke hulpbronnen is ook een belangrijk punt in de VN-Verklaring.
Inheemse volken lijden wereldwijd disproportioneel onder armoede, gezondheidsproblemen en discriminatie. Volgens het VN-Departement voor Economische en Sociale Zaken (DESA) maken inheemse groepen 5 procent van de wereldbevolking uit, terwijl ze 15 procent van de armste bevolking uitmaken.
(De wereld morgen)