Golvende lava ontdekt in Io’s grootste vulkaankrater

Europa-overgang

Astronomen hebben een gedetailleerde kaart gemaakt van het grootste lavameer op Io, een maan van Jupiter. De temperatuur van het gesmolten meer nam langzaam toe van het westen naar het oosten. Zij vermoeden dat golven hiervoor verantwoordelijk zijn. De bovenste laag van het 200 kilometer grote lavameer is gestold. De golven zorgen ervoor dat de gestolde bovenlaag wordt afgebroken en naar de bodem zakt. “Hierdoor komt de gloeiende magma daaronder bloot te liggen, waardoor het lavameer in infrarood licht helderder wordt,” legt onderzoeker Katherine de Kleer van UC Berkeley uit. Het paper van De Kleer en collega’s is online te lezen op de site van het wetenschappelijke vakblad Nature. De temperatuurkaart laat een toename zien in temperatuur van 270 Kelvin (waar lava gestold is) tot 330 Kelvin (nieuwe magma). Overigens is dit niet extreem warm. 270 Kelvin komt overeen met een temperatuur van -3 graden Celsius, terwijl 330 Kelvin ongeveer 57 graden Celsius is. Op basis van modellen concluderen de onderzoekers dat twee trage golven iedere dag een afstand van ongeveer één kilometer afleggen. De vernieuwing van de toplaag van het lavameer gaat dus extreem langzaam. Fascinerender is de manier waarop wetenschappers tot deze conclusie zijn gekomen. Ze maakten daarbij slim gebruik van een andere maan van Jupiter: Europa. Op 8 maart vloog Europa voor Io langs. Hierdoor werd het licht van de vulkanische maan tijdelijk geblokkeerd. Omdat het oppervlak van Europa uit waterijs bestaat, wordt er weinig zonlicht gereflecteerd op infrarode golflengten. Hierdoor slaagden onderzoekers er in om de hitte van de vulkanen op het oppervlak van Io te meten.