Is er een exoplaneet met gigantische ringen gespot?

Astronomen hebben een bijzondere exoplaneet gevonden. Iedere 808 dagen schuift de planeet voor zijn moederster langs, waarbij het sterrenlicht met twintig procent wordt gedimd. De wetenschappers hebben slechts één verklaring: een exoplaneet met grote ringen.

Het gaat om de ster PDS 110, die 1100 lichtjaar van de aarde verwijderd is. Om deze tien miljoen jaar jonge ster draait een planeet of bruine dwerg met een gewicht van 1,8 tot 70 Jupiters. De schijf heeft een diameter van ruwweg 50 miljoen kilometer, wat ongeveer een derde van de afstand van de aarde naar de zon is. Laten we Saturnus er even naast houden. Onze eigen ringenplaneet heeft een ringensysteem met een diameter van 282.000 kilometer. Een vergelijking van Saturnus en de nieuwe ringenplaneet. In het paper concluderen de onderzoekers dat het geen stofwolk kan zijn, aangezien het object iedere 2,2 jaar om de jonge ster schuift. Uit berekeningen blijkt dat dit alleen een planeetachtig object kan zijn met een schijf eromheen. Het ringensysteem bestaat uit enkele donkere en lichte banden. Dit verklaart de dipjes en piekjes in de lichtcurve. Als een dichtere band voor de ster schuift, wordt er minder licht doorgelaten.

In september 2017 vindt de eerstvolgende verduistering plaats. Over de hele wereld richten (amateur-)telescopen zich op deze ster in het sterrenbeeld Orion. Waarschijnlijk gaat het dan lukken om genoeg gegevens te verzamelen om voor eens en altijd vast te stellen dat het daadwerkelijk een exoplaneet met gigantische ringen is. “We zijn nu voorbereidingen aan het treffen om de volgende verduistering nauwkeurig te volgen en vast te stellen waaruit de ringen bestaan,” zegt wetenschapper Joseph Rodriguez van de Harvard universiteit. “Het is heel spannend allemaal.” Het is niet de eerste keer dat astronomen een exoplaneet met een ringenstelsel vinden. In 2012 ontdekten onderzoekers een ringenstelsel rond exoplaneet J1407b. Het was het eerste ringenstelsel dat buiten ons eigen zonnestelsel werd aangetroffen. Het ringensysteem telt maar liefst dertig ringen, zo bleek in 2015. “J1407 was de eerste exoplaneet met ringen die we ooit ontdekten,” vertelt medeauteur Matthew Kenworthy van de Sterrewacht Leiden. “Met de ontdekking van PDS110 en de kans op een sterbedekking in september, hopen we een tweede exoplaneet met ringen te kunnen bevestigen.” (Scientias.nl/Foto: scientias.nl)