Harde campagne in Kenia: verkiezingsstrijd leidt tot sfeer van angst
KENIA - Na de moord op een prominent lid van de kiescommissie loopt de spanning in Kenia op. Volgende week zijn er verkiezingen voor president en parlement. Tegen de stroom in probeert één kandidaat eerlijk te zijn. De spanningen in Kenia lopen op bij het naderen van de verkiezingen volgende week. Politici van de regering en de oppositie uiten over en weer beschuldigingen en trekken de onafhankelijkheid van de kiescommissie en de rechtbanken in twijfel.
De vrees voor ongeregeldheden neemt met de dag toe, zeker sinds de moord op een belangrijk lid van de kiescommissie afgelopen weekend. Een risico in dit verhitte klimaat is dat de verliezer van de verkiezingen de uitslag verwerpt en dat kiezers hun onvrede de vrije loop zullen laten
Er heerst angst dat het land de verkeerde kant uitgaat’, schreef de krant Daily Nation maandag. Spanning bouwt zich op. Bij de presidentsverkiezing op dinsdag 8 augustus neemt oppositieleider Raila Odinga het opnieuw op tegen president Uhuru Kenyatta, de winnaar van de vorige tweestrijd, in 2013. Een betwiste uitslag kan leiden tot onrust, zo is de vrees.
Keniaanse verkiezingen kregen na de herinvoering van het meerpartijenstelsel begin jaren negentig een alles-ofnietskarakter, met politieke partijen die fungeren als etnische machtsvehikels en geldmachines. In tegenstelling tot omliggende landen heeft Kenia wel een moderne grondwet, kritische media en een limiet op presidentiële ambtstermijnen. Maar belangrijke pijlers van dit systeem - de kiescommissie, rechters - worden nu van links en rechts aangevallen.
Een risico in dit verhitte klimaat is dat de verliezer van de verkiezingen de uitslag verwerpt en dat kiezers hun onvrede de vrije loop zullen laten. Onder de achterban van oppositieleider Odinga - van de bevolkingsgroep de Luo’s - heerst een oud gevoel van uitsluiting. President Kenyatta, van Kenia’s dominante groep de Kikuyu’s, beroofde de Luo’s in 2013 van de zege, is de overtuiging. Tien jaar geleden ontaardden Kenia’s presidentsverkiezingen in wekenlange confrontaties langs dezelfde etnische lijnen waarbij meer dan duizend mensen werden gedood. Een herhaling van geweld op die schaal vinden sommige Kenianen moeilijk voorstelbaar. De herinnering leert wel waar omstreden verkiezingsuitslagen in het uiterste geval toe kunnen leiden.
Een bestuurlijke decentralisatie na die periode was bedoeld om de enorme macht van de president in te perken. De decentralisatie illustreert Kenia’s vermogen tot politieke hervorming, maar ze vergroot ook de kans op corruptie en verkiezingsgeweld op lokaal niveau.
De centrale presidentsverkiezing blijft bovendien inzet van hevige strijd. President Uhuru Kenyatta zoon van Kenia’s eerste president Jomo Kenyatta - voert in zijn campagne de infrastructuurprojecten op die onder zijn regering in gang zijn gezet. Kenyatta’s boodschap is er een van ‘continuïteit’. Oppositiekandidaat Raila Odinga - een politieke veteraan die voor de vierde keer probeert president te worden en een zoon van Jomo Kenyatta’s rivaal Oginga Odinga - ageert tegen corruptie en belooft meer te doen tegen de armoede in Kenia.
Maar ondanks alle campagnebeloften stemmen Kenianen in meerderheid langs etnische lijnen, in de verwachting dat de zegevierende kandidaat ‘zijn’ mensen zal laten ‘mee-eten’ van de staatsmiddelen.
Odinga zinspeelt erop dat de regering van plan is de verkiezingsuitslag aankomende week te vervalsen. Zoals dat volgens Odinga ook al gebeurde in 2013 en 2007. Zo bekritiseerde Odinga onlangs de kiescommissie, die volgens hem de aanbesteding voor het printen van stembiljetten schonk aan een bedrijf met banden met president Kenyatta. Odinga stapte naar de rechtbank.
Kenyatta sprak vervolgens openlijk dreigende taal uit tegen de rechters die moesten beslissen over de rechtmatigheid van de aanbesteding. De aanbesteding bleef uiteindelijk overeind. Sommige Kenianen zagen Kenyatta’s gedreig ook als signaal aan de rechterlijke macht voor het geval die zich na de verkiezingen moet buigen over protesten.
(De Volkskrant/ Foto:volkskrant.nl)