Ook oudere chimpansees kunnen mogelijk Alzheimer krijgen
In het brein van oude chimpansees zijn nu ook plaques en tangles teruggevonden die in het menselijk brein geassocieerd worden met Alzheimer. Alzheimer is één van de belangrijkste oorzaken van dementie. Hoe de ziekte van Alzheimer precies ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Maar alles wijst erop dat hierin een cruciale rol is weggelegd voor twee eiwitten: amyloïde-bèta en tau. In een gezond brein wordt het eerstgenoemde eiwit afgebroken en weggewerkt. Maar in het geval van Alzheimer wordt er juist veel van dit eiwit aangemaakt en weinig afgebroken. Het resultaat: het eiwit stapelt zich op in het brein en vormt plaques tussen de hersencellen. Die plaques veroorzaken weer veranderingen in tau: een ander eiwit dat voornamelijk te vinden is in de hersencellen en belangrijk is voor de stevigheid van het ‘skelet’ van de zenuwcellen. Een door plaques aangetast tau-eiwit verzwakt het skelet van de zenuwcellen. Hierdoor kunnen zenuwcellen lastiger met elkaar communiceren en kunnen ze uiteindelijk zelfs sterven. In een verder gevorderd stadium van Alzheimer kunnen de door amyloïdebèta aangetaste tau-eiwitten strengen vormen die onderdeel uitmaken van de zogenoemde neurofibrillaire tangles of knopen.
Tot voor kort namen onderzoekers aan dat Alzheimer enkel onder mensen voorkwam. Maar een nieuw onderzoek lijkt die aanname van tafel te vegen. Onderzoekers hebben in het brein van oudere chimpansees namelijk uit amyloïde-bèta opgebouwde plaques gevonden. Dat is te lezen in het blad Neurobiology of Aging.
De onderzoekers bestudeerden de hersenen van twintig oudere chimpansees die in gevangenschap leefden en gestorven waren. Bij dertien van deze chimpansees tasten de onderzoekers de uit amyloïde-bèta opgebouwde plaques aan. En in het brein van vier chimpansees bleken bovendien neurofibrillaire knopen te vinden te zijn.
Het onderzoek is heel bijzonder, vertelt onderzoeker Mary Ann Raghanti. “Maar heel weinig studies hebben de ziekte van Alzheimer pathologisch onderzocht in chimpansees. Hersenmonsters van mensapen en dan in het bijzonder van oudere individuen zijn ongelofelijk schaars, dus een onderzoek van deze omvang is zeldzaam.” Op dit moment is onduidelijk of chimpansees met deze verschijnselen in het brein ook dementie ontwikkelen of dat zij immuun zijn voor de symptomen van Alzheimer. Vervolgonderzoek zal dat moeten uitwijzen. Eén ding lijkt echter na deze studie wel vast te staan: voor een beter begrip en een efficiënte behandeling van Alzheimer hoeven we niet langer alleen naar mensen te kijken. Ook chimpansees kunnen ons helpen om de ziekte te bestrijden en begrijpen. (Scientias.nl/ Foto:scientias.nl)