Het vertrek van Steve Bannon uit het Witte Huis: weinig reden tot opluchting

“Now I’m free. I’ve got my hands back on my weapons. … I am definitely going to crush the opposition. There’s no doubt. I built a machine at Breitbart.” Dat zei Steve Bannon na zijn ontslag uit het Witte Huis. En het belooft niet veel goeds.

Robert Kuttner, journalist bij het Trumpkritische American Prospect, wist niet goed wat hem overkwam toen een medewerkster van Steve Bannon hem mailde met de vraag of Bannon contact met hem mocht opnemen. Kuttner ging ervan uit dat hij een uitbrander zou krijgen van Bannon omwille van eerder verschenen artikels in American Prospect, maar niets was minder waar. Nauwelijks had Kuttner per mail geantwoord dat hij wel even wou spreken met Bannon, of Bannon zelf belde hem op. Wat volgde was geen interview, maar een enthousiaste monoloog van Bannon zelf.

De monoloog van Bannon was meteen wereldnieuws. Want in zijn relaas tegenover American Prospect ging Bannon in tegen de lijn omtrent Noord-Korea die de president eerder had uitgezet. Een militaire interventie in Noord-Korea is onmogelijk, zo stelde Bannon, want ieder militair ingrijpen in NoordKorea zou de opoffering van Seoul betekenen. Als het op Noord-Korea aankomt zit de VS daarom klem. Noord-Korea is onbelangrijk, verklaarde Bannon tegenover Kuttner. Waar het om gaat is China: “Voor mij is de economische oorlog met China alles. Daar moeten we maniakaal op focussen. Als we die strijd niet aangaan, dan zijn we over vijf of maximum tien jaar op een punt beland van waaruit we niet meer kunnen herstellen.”

Dat Bannon - op dat moment nog officieel strategisch adviseur van Trump - zo sterk afweek van Trump, viel op zijn minst opmerkelijk te noemen. Kuttner sloot de neerslag van zijn monoloog met Bannon dan ook met de vraag of Bannon nog lang kon aanblijven in het Witte Huis.

Die vraag werd snel beantwoord. Enkele dagen na het interview met American Prospect volgde de aankondiging dat Bannon opstapt als adviseur van Trump. Het was echter niet het opmerkelijke artikel in American Prospect dat daartoe de voornaamste aanleiding was. Dat interview heeft het vertrek hoogstens versneld. Al eind juli was besloten dat Bannon het Witte Huis zou verlaten. En net omdat het ontslag al beslist was, heeft Bannon vermoedelijk de gelegenheid aangegrepen om zichzelf in the picture te zetten met enkele opmerkelijke uitspraken.

Waarom werd Bannon ontslagen? Commentatoren en politieke analysten zien verschillende processen die geleid hebben tot zijn exit. Ten eerste was er de groeiende wrevel tussen Trump en Bannon. Volgens insiders kon de narcistische Trump het beeld niet verdragen dat hij een poppetje was in handen van het evil masterbrain Bannon, een beeld dat door vele media werd opgehangen. Deze spanning tussen Bannon en Trump is echter meer dan een confrontatie tussen twee narcistische persoonlijkheden, het kadert binnen een ruimer conflict om invloed in het Witte Huis. Ivanka Trump en haar man Jared Kushner lustten Bannon rauw en in het Witte Huis vond een voortdurend getrouwtrek plaats om bevoorrechte toegang te hebben tot de president.

Het conflict tussen Kushner, Ivanka en Bannon kadert evenzeer binnen bredere politiek-ideologische strijd. Bannon vertegenwoordigt de wit-nationalistische lijn, zweert bij een doorgedreven economisch protectionisme en stuurt aan op confrontatie met China. Kushner en Ivanka behoren tot het kamp van de ‘globalisten’, het harde racisme van Bannon en zijn achterban verachten ze en zijn protectionisme achten ze niet wenselijk. Met het vertrek van Bannon lijken de globalisten nu hun greep op het Witte Huis te versterken.

Dat Bannon vertrokken is uit het Witte Huis, wil niet zeggen dat hij geen politieke invloed meer zal hebben. Alles lijkt erop te wijzen dat zijn ontslag net deel uitmaakt van de politieke en ideologische strijd om het Witte Huis. Bannon heeft voor zichzelf gewoon uitgemaakt dat het strategisch wenselijker is om de strijd buiten het Witte Huis te voeren. Dat Bannon van plan is om ten strijde te trekken blijkt ook uit een reeks interviews die hij na zijn vertrek gaf.

In die interviews verklaarde hij onder andere dat het presidentschap van Trump voorbij was. Een uitspraak waarmee hij niet zozeer bedoelde dat Trump binnenkort zal aftreden (hoewel dat niet uitgesloten is), maar wel dat zijn Trump, de Trump van het economische protectionisme en nationalisme, het schip al heeft verlaten. Vandaar ook dat het helemaal niet contradictorisch is wanneer Bannon daar in één adem aan toevoegt dat hij van plan is te vechten voor Trump en dat hij dat beter buiten het Witte Huis kan doen. (De wereld morgen.be)