Grens tussen Jordanië en Irak weer open na twee jaar afsluiting vanwege IS

IRAK - Voor het eerst in twee jaar is de grens weer open tussen Jordanië en Irak. De grensovergang bij Treibil, ooit een belangrijke handelsroute in het Midden-Oosten, was sinds 2015 gesloten wegens aanslagen door Islamitische Staat (IS). Waar handelaren uit Jordanië nu nog hun goederen via een omslachtige route moeten verschepen naar Irak, kunnen ze vanaf woensdag de zes uur naar de Iraakse hoofdstad Bagdad weer per vrachtwagen afleggen, over de ‘internationale snelweg nummer 1’ door de provincie Anbar, die tot vorig jaar in handen was van IS. Het scheelt de helft van de transportkosten. Het afgelopen jaar werkten de Iraakse regering in Bagdad, lokale stammen in de provincie Anbar en de autoriteiten in Jordanië in stilte aan een plan om de grensovergang te heropenen. Dat is minder eenvoudig dan het lijkt. Internationale snelweg nummer 1 naar Bagdad is namelijk van oudsher het toneel van berovingen, aanslagen en ontvoeringen.

De plaatselijke autoriteiten denken dat ze de oplossing hebben gevonden door de bewaking van de honderden kilometers lange Iraakse snelweg in handen te geven van een Amerikaans beveiligingsbedrijf, de Olive Group. Die gaat de route niet alleen beveiligen, maar bouwt ook parkeerplaatsen om onderweg te pauzeren, zodat de chauffeurs niet te lang achtereen doorrijden. De alliantie met de Verenigde Staten is echter tegen het zere been van sjiietische milities in Irak. Zij zouden graag zien dat niet de Amerikanen, maar buurland Iran de controle krijgt over de belangrijke snelweg.

Volgens een lokale brigade van de Hezbollah-beweging is de snelweg van Treibil naar Bagdad ‘een strategische toegangspoort die het de VS en strijders toestaat om hun controle te verstevigen op de provincie Anbar.’ Een andere sjiietische militie, Asa’ib Ahl Al Haq, waarschuwt voor ‘spionnen voor de inlichtingendiensten van de VS’ die zich de snelweg zouden toe-eigenen.

Voordat IS in deze regio haar kalifaat uitriep, was de export naar Irak goed voor naar schatting 1 miljard euro aan inkomsten voor Jordanië. Op dit moment is dat nog slechts de helft. ‘De heropening van de grensovergang is een grote aanjager voor de economie,’ zegt Nael Husami, directeur van de kamer van Industrie in Amman, tegen persbureau Reuters.

Nadat IS zich in 2014 aan de Iraakse kant van de grens vestigde, ging de handel via Treibil aanvankelijk gewoon door. Voorzien van een speciale douanebrief van IS was het vrachtwagenchauffeurs vergund om vanuit het veilige Jordanië over de ‘snelweg des doods’ dwars door het IS-kalifaat te rijden. De grensovergang sloot pas definitief na een driedubbele ISzelfmoordaanslag op 22 april 2015: tien doden. Hoewel IS nu formeel is verslagen, blijft de extremistische groepering in deze regio actief. In Rutba, de eerste Iraakse stad na de grens en een berucht smokkelnest, vond in mei nog een aanslag plaats. In de steden langs snelweg nummer 1, waaronder de voormalige IS-bolwerken Ramadi en Falluja, is het ook na de herovering door Iraakse troepen onrustig. (de Volkskrant)