Warm water is de drijvende kracht achter Antarctische gletsjers

Dat concluderen onderzoekers nadat ze de Antarctische gletsjers die tussen 2008 en 2014 het sterkst versnelden, identificeerden. Gletsjers brengen ijs vanuit het binnenland van Antarctica naar de grenzen van het continent. Onder invloed van klimaatverandering kunnen gletsjers sneller gaan stromen, meer ijs in het water dumpen en zo een bijdrage leveren aan de zeespiegelstijging. En dat zien we op dit moment op verschillende plekken op Antarctica gebeuren. Bijvoorbeeld in Margueritebaai (gelegen voor de kust van het Antarctisch Schiereiland), zo stellen onderzoekers nu. In deze baai komen de vier Antarctische gletsjers uit die tussen 2008 en 2014 het

sterkst versnelden.

De gletsjers in kwestie gingen in de genoemde periode tot wel 25% sneller stromen. En daardoor ging veel meer gletsjerijs verloren: de gletsjers werden in plaats van twee tot drie meter per jaar tot wel tien meter per jaar dunner.

Maar hoe komt dat nu? Ook dat hebben onderzoekers uitgezocht. Ze keken daarbij eerst naar de luchttemperatuur. Die was de afgelopen jaren wel gestegen, maar piekte zeker niet tussen 2008 en 2012. Dus dat kon de boosdoener niet zijn. Watertemperaturen dan? Daarmee bleken de onderzoekers de spijker op zijn kop te slaan. Onderzoek wees uit dat warm water in 2008 voor het eerst in de baai opdook, in 2009 piekte en vervolgens tot in 2011 continu in de baai aanwezig was. Nader onderzoek wees uit dat het warme water de Marguerite-baai kon bereiken door twee weersystemen El Niña en een positieve Antarctische Oscillatie die resulteren in noordwestenwinden die het warme water tot diep in de baai brengen.

De snelheid waarmee de gletsjers die in de Marguerite-baai uitkomen op de slechts iets hogere watertemperaturen reageerden, was opvallend. “We detecteerden het warmste water in januari 2009 voor het eerst en tegen november nam de dikte van het gletsjerijs al met zo’n 8 meter per jaar af.” Het onderzoek laat nog maar eens zien hoe complex het effect is dat weersystemen zoals El Niña en El Niño hebben. Terwijl de vier gletsjers die in de Marguerite-baai uitkomen, versnelden tijdens La Niña, smelt de nabijgelegen Pine Island-gletsjer één van de snelst bewegende gletsjers van West-Antarctica juist sneller tijdens El Niño. “Die tegengestelde reactie op wereldwijde atmosferische patronen onderschrijft de behoefte die er is om het verband tussen het wereldwijde klimaat en veranderingen in de oceanen nabij de polen beter te begrijpen.” (Scientias. nl/Foto: scientias.nl)

Later suggereerde archeologisch onderzoek dat het aantal eilandbewoners enige tijd voor de Europeanen op Paaseiland arriveerden, veel hoger moet hebben gelegen. Maar hoeveel mensen woonden er dan in de hoogtijdagen? In het blad Frontiers in Ecology and Evolution komen onderzoekers met een nieuwe schatting. Hun onderzoek suggereert dat het eiland tot wel 17.500 mensen kan hebben geherbergd. En dat zijn er