Hersenen beschadigen om te genezen

Genezen van een ernstig psychiatrische ziekte door met opzet de hersenen te beschadigen leek in de jaren veertig en vijftig van de twintigste eeuw, de ultieme oplossing. De lobotomie was voor wanhopige patiënten en hun familie het laatste redmiddel. In eerste instantie leek de psychiatrische patiënt daadwerkelijk genezen van de ziekte, door de hersenen te beschadigen, maar de genezing ging wel ten koste van diens persoonlijkheid, intellect en onafhankelijkheid. Een discutabel deel van de patiënten werd misschien wel beter handelbaar voor de omgeving, maar was volkomen apathisch na de lobotomie. Hoewel de lobotomie omstreden was en aan populariteit verloor, werd het tot in de jaren tachtig, op een verfijnder manier, nog wel eens uitgevoerd.

Stel dat genezing mogelijk is Stel dat u aan een zeer ernstige psychiatrische ziekte lijdt. U bent hierdoor wanhopig en zeer ongelukkig. Het beperkt uw functioneren. U bent een last voor uw familie en voor de maatschappij. Maar er is een oplossing, er is genezing mogelijk. Het gaat om een ingreep waarbij de hersenen worden beschadigd. Het klinkt eng en het heeft weliswaar wat bijwerkingen, maar het kan genezing betekenen. Zou u dat, zonder de kennis van nu, doen? In de jaren veertig en vijftig werd de lobotomie gezien als een wondermiddel voor zware psychiatrische ziekten. De Duitse arts Friedrich Golz legde in 1890 de basis voor de leukotomie of lobotomie, zoals het later genoemd zou worden. Hij experimenteerde op honden door hun hersenhelften van elkaar los te snijden. Hij zag dat de honden veranderd waren, maar dat ze nog steeds functioneerden. Een aantal jaren later werd een soortgelijke operatie bij apen gedaan. Het leervermogen van de apen verdween voor een deel, maar het werden wel heel rustige dieren. Hun agressie was weg. In 1935 borduurde de Portugese politicus en arts Antonio Egas Moniz voort op het beschadigen van hersendelen om tot genezing te komen. Het idee van Egas Moniz was dat door de verbinding tussen het voorhoofdsgedeelte of frontaalkwab en de rest van de hersenen te beschadigen, de psychiatrische ziekte zou verdwijnen. De frontaalkwab speelt, zo dacht hij, een rol in de persoonlijkheid en dus een rol in de psychiatrische ziekte. Eerst beschadigde Egas Moniz de hersenen door er ethanol in te injecteren. Hij ontdekte dat deze methode meer beschadigde dan de bedoeling was, daarom ontwikkelde hij een methode waarbij hij gaten in de schedel boorde. In de gaten stak hij een leukotoom en veegde daarmee heen en weer in de hersenen om de beschadiging te veroorzaken. Door de beschadiging in de frontaalkwab, zouden de hersenen en de persoonlijkheid veranderen en de patiënt zou genezen. Bij een twintigtal psychiatrische patiënten beschadigde hij de frontaalkwab. Volgens de arts had in hun geval de lobotomie zeer kalme mensen tot gevolg. Het leek er daarom op dat de ernstige psychiatrische aandoeningen waren genezen. Egas Moniz kreeg daar een Nobelprijs voor de Geneeskunde voor. Een succesvolle lobotomie bleek vaak ten koste te zijn gegaan van onder meer de persoonlijkheid, het intellect en de onafhankelijkheid, maar de apathie werd gezien als de gewenste kalmte en stabiliteit in de persoonlijkheid. De Amerikaanse neuroloog Walter Freeman raakte geïnspireerd door de leukotomie van Egas Moniz. Freemans doel was een goedkopere en snellere manier te vinden om de leukotomie uit te voeren. Egas Moniz boorde gaten in de schedel, maar Freeman dacht hetzelfde te bereiken door met een priem via het oog bij de hersenkwabben te komen. Hij sneed een klein deel van de hersenen wat direct achter de ogen ligt, los van de rest van de hersenen. Hij gebruikte niet meer het woord leukotomie, maar het woord lobotomie. Lobotomie betekent vrij vertaald, snijden in de kwab.

(Mens en Gezondheid/Foto:

Scientists Find Surprising Degree Of Genetic Variation In Human BrainInternational

Business Times)