Magneetveld van witte dwerg houdt soms materie tegen

Witte dwergen blijken magneetpoortjes te hebben. Dit concludeert een internationaal team van onderzoekers. De onderzoekers hebben de witte dwerg in het binaire systeem MV Lyrae onderzocht. Deze witte dwerg steelt materie van zijn begeleidende ster. In het paper in het wetenschappelijke vakblad Nature schrijven de wetenschappers dat materie zich ophoopt bij de grens van het magneetveld. Dit veld kun je het beste vergelijken met een poort. Af en toe gaat de poort open en krijgt de witte dwergster materie erbij.

“Het is als een verkeerd afgesteld poortje bij een treinstation,” vertelt professor Paul Groot van de Radboud Universiteit. “Stel je voor dat mensen de gasdeeltjes zijn. Als het vrij rustig is, gaat het poortje alleen open als er genoeg mensen staan te wachten. Het poortje gaat dan even open, om meteen weer te sluiten als ze erdoor zijn. Wordt de druk van de toestromende mensen te hoog, dan gaat het poortje kapot en kan iedereen zo doorlopen. Als de toeloop weer afneemt en onder een kritische waarde komt, gaat het poortje weer beperkt open en dicht.” De Kepler-telescoop ziet wanneer het veld materie toelaat of tegenhoudt. Dan is er namelijk een uitbarsting van licht te zien. Dit gebeurt ongeveer iedere twee uur. De uitbarsting is dan zo’n dertig minuten zichtbaar.

“Het is fantastisch om te zien dat ons model werkt in dit systeem met een witte dwerg”, zegt wetenschapper Caroline D’Angelo van de Universiteit Leiden. “Eerder werd al vermoed dat het zou kloppen voor de zwaardere broertjes van de witte dwergen, de neutronensterren. En het lijkt zelfs ook te werken bij heel jonge sterren die nog aan het groeien zijn. Dit laat zien dat de natuurkunde achter deze gasschijven, en de interactie met magneetvelden, universeel is.” (Scientias.nl/ Foto: Scientias.nl)

Volgens het rapport genereerden we in 2016 met z’n allen zo’n 44,7 miljoen ton e-waste. Daarmee is deze afvalberg qua gewicht vergelijkbaar met negen piramides van Gizeh of 4500 Eiffeltorens. Slechts 20 procent van dit afval is gerecycled. Het is opvallend weinig. Zeker als je bedenkt dat veel elektronica waardevolle elementen als goud, zilver, koper en platinum herbergt. Zo’n 4% van het elektronisch afval dat we in 2016 genereerden zou op afvalhopen zijn beland. De rest, 76 procent, oftewel 34,1 miljoen ton is waarschijnlijk verbrand.

De nevel in het hart van Sharpless 29 te zien in het centrum van de foto springt natuurlijk het meest in het oog. Het is het zeer actieve stervormingsgebied NGC 6559 dat zich over enkele lichtjaren uitstrekt.

De nevel bewijst dat de geboorte van sterren geen vredig gebeuren is. Wie goed kijkt, ziet namelijk dat de stellaire kraamkamer een ravage is. De hete jonge sterren zijn hooguit twee miljoen jaar oud en geven intense hoogenergetische straling af die het omringende stof en gas opwarmt. Daarnaast produceren ze krachtige sterrenwinden die de kraamkamer eroderen: ze blazen het interstellaire materiaal weg. Zo zie je in de nevel een holte die door een piepjong dubbelstersysteem is ‘uitgehouwen’

Ook wanneer we kijken naar de hoeveelheid afval per hoofd, zien we een sterke toename. Zo werd er in 2014 gemiddeld gezien zo’n 5,8 kilogram e-waste per hoofd gegenereerd. In 2016 was dat 6,1 kilogram. De onderzoekers schrijven dat toe aan het feit dat elektronica en elektrische apparaten steeds goedkoper