Vis met diabetes-achtige bloedsuiker ontdekt

Extreme omgeving vraagt om extreme oplossingen

Met die opzienbarende ontdekking komen onderzoekers in het blad Nature op de proppen. Hun studie draait om een blind visje dat in Mexicaanse grotten woont en dezelfde genetische mutatie heeft als mensen met een erfelijke vorm van diabetes. Nadat het visje wat gegeten heeft, ervaart het – net als diabetici – een rappe stijging en daling van het bloedsuikergehalte. Maar in tegenstelling tot diabetici lijkt het visje daar geen enkele hinder van te ondervinden. “Over het algemeen veroorzaakt een ontregeling van de glucose een breed scala aan problemen, maar niet bij deze vis. Hij lijkt er zelfs voordeel bij te hebben”, aldus onderzoeker Ariel Aspiras. De onderzoekers hopen dat het visje nog meer opvallende mutaties heeft die hem beschermen tegen de effecten van zo’n compleet ontregelde bloedsuikerhuishouding. De ontdekking van zulke mutaties kunnen mogelijk handvaten bieden voor het behandelen van mensen met diabetes. “We weten niet of het bestuderen van deze vis ons direct zal helpen”, erkent onderzoeker Nicolas Rohner. “Maar evolutie heeft over een periode van miljoenen jaren talloze genvarianten geprobeerd en ik denk dat dat slimmer is dan alles wat wij geprobeerd hebben, tot aan machine learning aan toe. Ik denk dat het stom zou zijn als we niet verder zouden kijken.” Het visje in kwestie leeft in een extreme omgeving en dat is waarschijnlijk ook de reden dat deze een soort onschadelijke variant van diabetes heeft ontwikkeld. Het visje leeft in complete duisternis, in een vrijwel compleet van de buitenwereld afgesloten grot. In die grot is er het grootste deel van het jaar geen voedsel te vinden. Enkel in de lente zorgen overstromingen ervoor dat de grotten getrakteerd worden op ‘vers’ water, met daarin wormen en algen die de vissen kunnen verorberen. Eerder onderzoek heeft al aangetoond dat deze visjes mutaties hebben in hetzelfde gen dat ook bij mensen die altijd kunnen eten en dus nooit verzadigd raken, gemuteerd is. Hoewel deze mutatie bij mensen schadelijk is, helpt deze de visjes om gedurende de lente alles te eten wat er voorbij komt en zoveel mogelijk lichaamsvet aan te maken. In tijden van schaarste spreken de visjes dat lichaamsvet vervolgens aan. Dit nieuwe onderzoek onthult nu dat de vissen ook nog eens insulineresistent zijn. Bij mensen is dat een kenmerk van verschillende metabole aandoeningen en een voorloper van diabetes type 2. Bovendien kan het leiden tot een overspannen alvleesklier, te veel vetopslag en een chronisch hoog bloedsuikerniveau. Experimenten wijzen uit dat ook de vissen constant een hoge bloedsuiker hebben, maar dat leidt niet tot de problemen die mensen met een chronisch hoge bloedsuiker wel ervaren. Denk aan beschadigingen aan zenuwen of bloedvaten. “Wanneer de eiwitten in ons bloed continu baden in suiker, functioneren ze niet zo goed, omdat ze in feite met een suikerlaag bedekt zijn”, stelt onderzoeker Misty Riddle. “De vissen hebben een hoge________bloedsuiker, maar geen met een suikerlaag bedekte eiwitten. Hoe doen ze dat?” Het is in dit stadium nog een mysterie. Vervolgonderzoek moet daar meer duidelijkheid over geven. (Scientias)