Wereld Malariadag

Malaria is een tropische infectieziekte die wordt overgebracht door muggen. Per jaar sterven er zo’n 1 tot 3 miljoen mensen aan en raken 300 tot 500 miljoen mensen ziek door de infectie. Om de slachtoffers te herdenken is 25 april uitgeroepen tot Wereld Malariadag.

Malaria of moeraskoorts is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door eencellige parasieten van het geslacht Plasmodium dat tot de Sporozoa behoort. De parasiet wordt op mensen overgebracht door malariamuggen. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat in 2010 655.000 mensen aan malaria overleden, voor het overgrote deel in Afrika en voor het overgrote deel kinderen jonger dan 5 jaar. 20% van de kindersterfte in Afrika kan worden toegeschreven aan malaria. Zwangere vrouwen lopen een groot risico om te overlijden als gevolg van complicaties van malaria, maar ook bestaat het risico op een miskraam of vroegtijdige geboorte. Er bestaat tevens het gevaar van bloedarmoede bij de vrouw en als gevolg daarvan baby’s met een te laag geboortegewicht. Tot circa 1920 kwam malaria overigens ook nog endemisch in Nederland voor. Vlak na de Tweede Wereldoorlog waren er in Nederland circa 10.000 gevallen van malaria per jaar. Dit hoge aantal kan mede worden verklaard door het stoppen van de kininisatie tijdens de Duitse bezetting en door verminderde bemaling van polders door brandstofschaarste. Het woord malaria is afgeleid van het Latijn voor ‘slechte lucht’, mala aria, en heeft betrekking op de over heersende geur in moerassen. Vroeger werd voor de ziekte ook wel het woord ‘moeraskoorts’ gebruikt. Voordat de Plasmodiumparasiet ontdekt werd, schreef men de ziekte toe aan de lucht in moerasgebieden. Moerassen zijn zoals bekend een uitstekend biotoop voor muggen, zodat het misverstand makkelijk te verklaren is.

Kenmerkend voor malaria zijn koortsaanvallen, gepaard gaand met koude rillingen en soms braken. Bij een eenmalig besmettingsmoment blijft de ontwikkelingscyclus van de parasieten vaak een poos in de pas lopen en verlaten ze allemaal op hetzelfde moment de cellen en komen samen met allerlei afvalstoffen vrij in het bloed, wat tot een koortsaanval aanleiding geeft, vandaar namen als ‘derdedaagse koorts’. Afhankelijk van de soort Plasmodium doen de aanvallen zich om de 48 uur voor, om de 72 uur, of vaker en onregelmatig. De laatste vorm, malaria tropica, is de meest voorkomende en de ernstigste, doordat hierbij vaak allerlei nauwe bloedvaten van vitale organen ver stopt raken. Dit komt doordat Plasmodium falciparum, in tegenstelling tot de andere varianten van Plasmodium, zowel de ongerijpte als gerijpte rode bloedcellen binnendringt. 90% van de gevallen komen voor in Afrika, ten zuiden van de Sahara, maar ook in andere tropische gebieden als India en ZuidoostAzië en Brazilië.

Er is tot op heden geen vaccin voor malaria beschikbaar. Wel zijn er pillen, maar deze zijn (te) duur en hebben vaak heftige bijwerkingen. Wel werken wetenschappers wereldwijd aan een goed medicijn tegen de ziekte, en op Wereld Malariadag besteden we aandacht aan deze wetenschappers, en aan de mensen die zich inzetten om malariapatiënten te helpen. Ook proberen gezondheidsinstanties wereldwijd meer geld beschikbaar te krijgen voor malariabestrijding.

(Bron: Fijnedag)