‘Humanitair paspoort’ tegen wangedrag bij hulporanisatie

DEN HAAG - Medewerkers van hulporganisaties krijgen een ‘humanitair paspoort’ waarin bewezen wangedrag wordt genoteerd. Dat moet voorkomen dat wie zich heeft misdragen, ongestraft elders aan de slag kan. Ook komt er een meldplicht voor misstanden. Wie (seksueel) wangedrag niet meldt, raakt financiering kwijt of moet terugbetalen.

Dat staat in het actieplan van minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) tegen seksueel wangedrag bij hulp- en ontwikkelingsorganisaties. Aanleiding zijn de recente onthullingen over seksschandalen bij Oxfam, Plan International, Safe the Children, Artsen zonder Grenzen en bij VNorganisaties. Vooral de seksfeesten met prostituees bij Oxfam na de aardbeving in Haïti sprong in het oog, omdat de landendirecteur in de misbruikzaak een sleutelrol speelde, maar ondanks ontslag later doodleuk elders in de sector emplooi vond. De bewindsvrouw van D66 verandert de subsidievoorwaarden voor hulpclubs zo dat ze alleen financiering van de overheid krijgen als ze alles doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen hun organisatie te voorkomen en aan te pakken.

Als achteraf blijkt dat ze zich niet houden aan bepaalde voorwaarden, moeten ze geld terugbetalen of komen ze een volgende keer niet meer in aanmerking voor opdrachten en financiering. Tot nu toe kon het ministerie van Buitenlandse Zaken alleen geld terughalen na financiële malversaties.

Kaag benadrukt dat ze de maatregelen samen met de hulpsector heeft opgezet. Toch is er van vrijblijvendheid geen sprake. “Het is geen kwestie van ‘eventueel’. Het moet. Dat zijn we aan de slachtoffers verplicht.”

Het Centraal Bureau Fondsenwerving, dat toezicht houdt op zo’n vijfhonderd goede doelen in Nederland, wordt strenger bij de erkenning van organisaties. De maatregelen moeten ook internationaal hun beslag krijgen. Zo moet er per land een ombudsman komen waarbij misstanden kunnen worden gemeld. Ook op het ministerie komt een meldpunt. Kaag heeft ook met banken en het bedrijven gesproken die in ontwikkelingssector werken. “Ook die voelen de verantwoordelijkheid.”

Het humanitair paspoort moet uiteindelijk internationaal gaan fungeren als een Verklaring Omtrent Gedrag voor de hulp- en ontwikkelingssector. Het toelatingspapier moet nog juridisch worden dichtgetimmerd. Dat moet snel gebeuren, zegt Kaag. “Want het ergste wat er kan gebeuren, is dat je over twee weken leest dat er iemand is aangesteld door een organisatie terwijl hij een duister verleden heeft.”

(De Telegraaf)