Blauwe plekken op armen en benen

Iedereen heeft wel eens een blauwe plek, zonder te weten waardoor deze is veroorzaakt. Je kunt je simpelweg niet herinneren dat je je gestoten hebt. Het is helemaal niet zo vreemd dat dit zo af en toe eens voorkomt en er is in dat geval dan ook niet veel aan de hand. Anders wordt het wanneer je in relatief korte tijd ineens meerdere blauwe plekken op je lichaam krijgt, zonder dat je hiervoor een goede verklaring hebt.

Een blauwe plek ontstaat wanneer een bloedvat beschadigd raakt door bijvoorbeeld een stoot. Door de beschadiging kan er bloed uit het bloedvat lekken en een bloeduitstorting veroorzaken. Hierdoor ontstaan er in de huid plekken die in eerste instantie rood of blauw van kleur zijn. Als je lichaam het gelekte bloed gaat opruimen, wordt de blauwe plek na enkele dagen eerst groen en daarna geel. Dit komt omdat de rode kleurstof uit het bloed (hemoglobine) wordt omgezet in gele pigmenten. Hoe meer hemoglobine is omgezet, hoe lichter de plek wordt, totdat hij uiteindelijk helemaal verdwenen is. Vrouwen krijgen in het algemeen sneller blauwe plekken dan mannen. Ook oudere mensen zijn, omdat zij minder vet onder de huid hebben, gevoeliger voor blauwe plekken. Een blauwe plek is meestal vrij onschuldig. Tenzij ze te gemakkelijk ontstaan. In dat geval is er mogelijk sprake van een aandoening of ziekte die bijvoorbeeld bloedstollingproblemen veroorzaakt. De meest voorkomende aandoeningen en ziekten waarbij spontaan blauwe plekken kunnen optreden, worden hieronder beschreven.

Vitamine C speelt een belangrijke rol bij verschillende functies van ons lichaam. Zo is vitamine C ondermeer betrokken bij de weerstand tegen infecties en spanningen, bij de vorming van bindweefsel, bij de groei en de ademhaling en bij de opslag van ijzer. Vitamine C komt veel voor in vers fruit (vooral in aardbeien, kiwi’s en rozenbottels), verse groenten (vooral bladgroenten) en aardappelen. Bij een langdurig en ernstig tekort aan vitamine C kan scheurbuik ontstaan. Een aandoening die vroeger vooral bij zeelieden voorkwam, wanneer zij bij hun vaak maandenlange verblijf op zee nauwelijks of geen fruit en groenten aten. Tegenwoordig zien we scheurbuik nog weleens bij onregelmatig etende alleenstaanden, studenten, bejaarden en alcoholisten. De aandoening wordt veroorzaakt door een éénzijdige voeding met weinig of geen aardappelen, verse groenten en vers fruit. Scheurbuik kan klachten veroorzaken als gezwollen tandvlees, bloedingen van slijmvliezen, huid en spieren (en daardoor spontane blauwe plekken veroorzaken), bleekheid, een slap gevoel en bloedarmoede. Wanneer je vermoed dat je een vitamine C tekort hebt, kun je via de huisarts bloedonderzoek laten doen. Tegenwoordig kan scheurbuik goed behandeld worden door een uitgebalanceerd dieet met (extra) vitamine C en eventuele vitamine C-suppletiemiddelen.

Vitamine B12 is belangrijk voor veel lichaamsfuncties. De vitamine komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke afkomst, zoals vlees, vis, melk en eieren. In principe bevat onze dagelijkse voeding meer vitamine B12 dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Toch komt het vooral bij ouderen nogal eens voor dat ze een vitamine B12-tekort hebben. Ook vegetariërs en veganisten lopen een risico op een te lage inname van vitamine B12.

Belangrijk voor de opname van vitamine B12 is het stofje ‘intrinsic factor’, dat – als onderdeel van maagsap - door het maagslijmvlies geproduceerd wordt. Als het maagslijmvlies blijvend ernstig beschadigd is, door bijvoorbeeld een bacteriële infectie of andere ziekte, of een deel van de maag is verwijderd, kan het maagslijmvlies (bijna) geen maagsap meer produceren. Dan wordt er dus ook geen ‘intrinsic factor’ meer aangemaakt. Op den duur kan hierdoor een vitamine B12-tekort ontstaan. Omdat vitamine B12 in het laatste deel van de dunne darm wordt opgenomen, kan een tekort dus ook ontstaan wanneer dit deel van de dunne darm niet goed functioneert of verwijderd is. De klachten die ontstaan bij een tekort aan vitamine B12 kunnen zeer uiteenlopend zijn. In eerste instantie kunnen hoofdpijn, duizeligheid (licht in het hoofd), vermoeidheid en een gebrek aan eetlust optreden. Daarnaast kun je last krijgen van een pijnlijke, branderige tong, gewichtsverlies, diarree, hyperpigmentatie en spontane blauwe plekken (waarschijnlijk veroorzaakt door bloedarmoede). Op den duur heeft een vitamine B12tekort neurologische gevolgen, omdat het zenuwstelsel wordt aangetast (bv. tintelingen en een doof gevoel in handen en voeten). Door middel van bloedonderzoek bepaalt de arts het vitamine B12-gehalte. Aanvullend bloedonderzoek en/of een kijkonderzoek van de maag zijn vaak nodig om de oorzaak van het tekort vast te stellen. De behandeling van een vitamine B12-tekort is afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de klachten.

Vitamine K is belangrijk voor de bloedstolling en de botstofwisseling. Vitamine K wordt grotendeels door bacteriën in onze darmen gemaakt. Omdat dit pas vanaf een leeftijd van ongeveer drie maanden gebeurt, krijgen pasgeboren baby’s extra vitamine K toegediend om (hersen)bloedingen te voorkomen. De hoeveelheid vitamine K die in onze darmen wordt gemaakt is onvoldoende. Daarom is een aanvulling via de voeding noodzakelijk; groene bladgroenten, melk, melkproducten, vlees, eieren, granen, groenten en fruit bevatten allen vitamine K. Een tekort aan vitamine K leidt tot een vertraagde bloedstolling en kan bloedingen en (dus) blauwe plekken tot gevolg hebben. Het komt niet veel voor dat mensen een tekort hebben aan vitamine K. Het risico op een tekort is groter bij pasgeboren baby’s en bij volwassenen die langdurig antibiotica gebruiken of chronische diarree hebben. Antibiotica kunnen darmbacteriën vernietigen, waardoor er onvoldoende vitamine K wordt aangemaakt. Ook mensen die antistollingsmiddelen gebruiken moeten de inname van voldoende vitamine K goed in de gaten houden.

Bepaalde medicijnen kunnen de dikte van je bloed of de aanmaak van bloedplaatjes beïnvloeden en daarmee gevolgen hebben voor de bloedstolling en het ontstaan van blauwe plekken. Bekende voorbeelden hiervan zijn bloedverdunners. Mensen met een verhoogde kans op het vormen van bloedklontertjes (trombose) krijgen deze medicijnen vaak voorgeschreven. Veel gebruikte bloedverdunners zijn: Ascal, Plavix, Heparine en Coumarines. Aspirine heeft overigens ook een bloedverdunnend effect! Het wordt zelfs regelmatig met dit doel door artsen voorgeschreven. Slik je (bijna) dagelijks aspirine, dan kunnen er dus gemakkelijk(er) blauwe plekken ontstaan. Corticosteroïden, hormooncrèmes die veel gebruikt worden bij tal van huidziekten en huidirritaties, kunnen bij veelvuldig en langdurig gebruik eveneens leiden tot het sneller ontstaan van blauwe plekken. Andere medicijnen die als mogelijke bijwerking het ontstaan van bloedingen en blauwe plekken hebben zijn: bepaalde bloeddrukverlagers, bepaalde anti-epileptica, bepaalde NSAID’s (ontstekingsremmende pijnstillers), Lithium (vaak gebruikt bij stemmingswisselingen) en sommige antidepressiva. Slik je één van deze medicijnen en heb je last van onverklaarbare blauwe plekken, dan is het zeker zinvol om het hier met je huisarts over te hebben. Te traag werkende schildklier Bij een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) worden er onvoldoende schildklierhormonen aangemaakt. De voornaamste oorzaken voor een te traag werkende schildklier zijn: een behandeling met radioactief jodium, het gebruiken van medicijnen waar jodium in zit, een operatieve verwijdering van de schildklier, een ontsteking van de schildklier, een tekort aan jodium, een aangeboren afwijking of een auto-immuunziekte. De oorzaak voor een te lage hormoonproductie kan in de schildklier zelf gelegen zijn of in de hypofyse of hypothalamus. Deze laatste bevinden zich beide in de hersenen en spelen een belangrijke rol bij hormonale processen. Een te traag werkende schildklier veroorzaakt in eerste instantie vaak vage klachten, zoals: gewichtstoename, vermoeidheid, duizeligheid, benauwdheid, snel koud hebben, snel blauwe plekken krijgen, een opgeblazen gevoel, obstipatie en haaruitval. Op enig moment kunnen ook psychische en/ of neurologische problemen ontstaan, waaronder apathie, depressiviteit, geheugenproblemen, psychosen en slaapstoornissen. Aplastische anemie is een speciale vorm van bloedarmoede waarbij er niet alleen een tekort is aan rode bloedcellen, maar ook aan witte bloedcellen en bloedplaatjes. Het tekort aan rode bloedcellen veroorzaakt ondermeer bloedarmoede. Daarnaast kan het bloed minder zuurstof en voedingsstoffen vervoeren. Door het tekort aan witte bloedcellen, word je vatbaarder voor infecties. Een tekort aan bloedplaatjes leidt tot een verstoring van de bloedstolling en bloedingen. Bij meer dan de helft van de mensen die lijdt aan aplastische anemie, kan de oorzaak niet worden gevonden. In de overige gevallen wordt deze vorm van bloedarmoede onder andere veroorzaakt door genetische aspecten, blootstelling aan giftige chemicaliën of straling of bepaalde medicijnen (bv. bepaalde soorten antibiotica).

De klachten ontstaan meestal geleidelijk (tenzij de aandoening ontstaat als reactie op een giftige stof). Je kunt last krijgen van overmatige bloedingen en blauwe plekken, moeheid en bleekheid en steeds terugkerende infecties.

Door middel van bloedonderzoek kan aplastische anemie worden vastgesteld. In sommige gevallen is aanvullend beenmergonderzoek nodig om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak van deze speciale vorm van bloedarmoede. Wordt de aandoening veroorzaakt door een chemische stof, straling of medicijnen, dan zullen deze als eerste moeten worden gestopt. Daarnaast kan ondersteunende therapie in de vorm van een bloedtransfusie, toediening van antibiotica, het toedienen van medicijnen die het afweersysteem onderdrukken of een beenmergtransplantatie nodig zijn. Zonder behandeling kunnen mensen met ernstige aplastische anemie overlijden.

(Bron:Huidhuis)